O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

natijasida 
kuzatiladigan 
aritmiyalar 
Impulslar o’tishining buzilishiga qamal (blokada) deyiladi. 

---

244 
Qamallar yurakning o’tkazuvchan sistemasining har qanday qismida 
hosil bo’lishi mumkin. Yurak qamallari quyidagicha bo’ladi: 
sinaurikulyar, bunda vaqti-vaqti bilan impuls sinus tugunida ushlanib 
qoladi, bo’lmachalarga tarqalmaydi: bo’lmacha ichi qamalida bo’lmacha 
mushaklari bo’ylab impuls tarqalishi buziladi. Atrioventrikulyar 
qamalda impulslar bo’lmachadan qorinchalarga o’tmaydi. Bo’lmachalar 
kompleksi bilan qorinchalar kompleksi orasidagi masofa uzayib 
ketaveradi va oxiri bir kompleks tushib qoladi. Atrioventrikulyar 
qamalning II darajasi farq qilinadi. Qorincha ichi qamalida 
impulslarning Giss tutami va tolalari bo’ylab o’tishi buziladi. Giss 
tutami o’ng yoki chap oyoqchasida qamal bo’lishiga qarab EKGda 
o’zgarish bo’ladi. Qamallar asosan mushak infarktida, bod kasalligi, 
miokarditlar va kardiosklerozda kuzatiladi. O’tkazuvchanlikning 
buzilishi ko’pincha yurak toj arteriyasida qon aylanishining buzilishi 
natijasida keladi. To’siqlar vaqtincha va doimo o’tadigan bo’lishi 
mumkin. 
Qorinchalar va bo`lmachalarning titrashi va tebranma aritmiya 
Bu 
xildagi 
aritmiya 
yurak 
mushaklari 
nihoyatda 
kuchli 
qo’zg’alganda va bir yo’la o’tkazuvchanlik buzilganda vujudaga keladi. 
Bunda sinus tuguni o’zining boshqarish vazifasini yo’qotadi, 
bo’lmachalar miokardida ko’p ektopik qo’zg’alish o’choqlari paydo 
bo’lib, ular minutiga 400-600 martagacha impuls beradi. Bu 
impulslarning 
o’tishi 
qiyin 
bo’lganligi 
uchun 
bo’lmachalarga 
tarqalmaydi va ularning har biri mushak tolalarining qisqarishiga olib 
keladi. Shu sababli to’liq sistola o’rniga bo’lmachalarning fibrillyar 
qisqarishi vujudga keladi. Qorinchaga Ashoff-Tovar tuguni orqali 
impulslarning bir qismi o’tadi, xolos. Shuning uchun qorinchalar turli 
vaqtda maromsiz va har xil kuchda qisqaradi. Ashoff-Tovar tugunining 
o’tkazuvchanligiga qarab aritmiya:
taxiaritmiya (1 min.da 120-160 ta) 
bradiaritmiya (1 min.da50- 60 marta) ga bo’linadi. 
Hilpillovchi aritmiyada EKG da quyidagi o’zgarishlar kuzatiladi: 
a) P tishi yo’qoladi 
b) bo’lmachalar titrashi, ko’p sonli mayda tolalar tebranishi f harfi 
bilan belgilanadi. 
c) Qorinchalar kompleksi har xil vaqtda unchalik o’zgarmagan 
bo’ladi.