O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Buyrak gipertenziyasi 
Buyrak kasalliklarida buyrakdagi yukstaglomerulyar apparatda 
ishemiya bo’lib, renin sintezi ortadi va renin angiotenzinga aylanib qon 
bosimi ko’tarilishiga olib keladi. Buning sababi buyrak parenximasidagi 
yallig’lanishlar (glomerulonefrit, pielonefrit, diаbetik nefrоpаtiya), 
buyrakda paydo bo’lgan toshlar bo’lishi mumkin. Nospetsifik 
aortoarteriit; buyrak arteriyalari trombozi va emboliyasi, buyrak 
arteriyalarini qisilishi (o’sma, chandiq, gematoma), buyrak arteriyalarini 
fibrozli mushakli displaziyasi va b.q. kabilar ham kiradi.
Patogenezi buyraklarga tosh tiqilib, tomirlarini siqib qo’ysa yoki 
o’tkir va surunkali glomerulonefritda buyrakning yukstaglomerulyar 
apparatida ishemiya rivojlanishi natijasida renin sintezi kuchayadi va bu 
angiotenzinga aylanib qon bosimini ko’tarilishiga olib keladi. Buyrak 
parenximasining 
kasalliklari 
ko`pincha 
ikkilamchi-buyrak 
gipertenziyasining (2,5-5%) hollarda sababchisi bo`ladi. Gippertenziya 
yana noadekvat davo tufayli ham tezlashishi mumkin. Shunday ekan 
gipertenziya buyrak kasalliklari tufayli ham kelib chiqadi. Shunisi aniqki 
buyrak gipertenziyasi quyidagi omillarning mutanosib ta’sirida 
rivojlanadi: natriyning saqlanib qolishi, pressor aktivlikning oshishi, 
endogen vazopressorlarning susayishi. Natriyning ekskretsiyasi buzilishi 
oqibatida organizmda umumiy suyuqlik miqdori ortadi. Bundan 
tashqari, ko`pincha periferik qarshilik ham kuzatilib, kam hollarda 
yurakning minutlik hajmi ham ortadi. Qоn tаhlilidа EChТ оshishi, 
kаmqоnlik 
belgilаri, 
gipоprоteinyemiya, 
disprоteinyemiya, 
giperlipedemiya аniqlаnаdi. Shu o‘rindа tаshxisni tаsdiqlаsh uchun 
Zimnitskiy, Nechipоrenkо sinаmаlаri, UТТ, rentgen, immun 
tekshirishlаr bilаn bir qаtоrdа buyrаk biоpsiyasi tashxis uchun ishonchli.