Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

Эшитиш органларини ҳимоя қилиш воситалари. 
Шовқинга қарши шлемлар, наушниклар ва вкладишлар ишлатилади. Масалан: 
шовқинга қарши РТСНИОТ–2 каскалари эшитув органларини 120 дб гача бўлган юқори 
частотали шовқин билан биргаликда бошни шикастланиш ва электр токидан ҳимоя қилади. 
Шовқинга қарши РТСНИОТ–1 наушниги 110 дБ гача бўлган юқори частотали шовқин 
таъсиридан ҳимоя қилади. Бундан ташқари ҳимоя воситалари ҳам бор. Улар 2 та пластмас 
корпус ва улар ўртасида жойлаштирилган ультрамайин шиша – ватиндан иборат. Наушникни 
шовқин ютиш қобилияти 30-40 дБ ни ташкил этади. Шовқинга қарши ―Беруши‖ вкладишли 
Ультрамайин перхлорвания толаларидан тайѐрланади. Улардан 4-4 см ли ўлчамли квадрат 
шаклда кесиб олинган толали шовқинни ютувчи материал сифатида ишлатилади. 
Конус шаклида уланган вкладишлар эшитув каналига қўйилиб ташқи шовқинни 17-30 
дБ га камайтириб беради. Махсус кийимлар (коржома, ярим коржома костюм, плаш, ярим 
пўстин, қўлига кийиладиган енгча, кийимлар комплект жилетлар). Бу кийимларнинг модели 
ва асосий ўлчамлари, тартиб рақамлари, ишлатиш мақсади тавсифланиши ДавСт ларда 
кўрсатилган. Махсус кийимлар танани механик шикастлантиришдан кесувчи, тилувчи, 
яллиғланувчи таъсиридан, юқори ва паст температурадан, заҳарли ва заҳарсиз моддалардан 
ҳимоя қилади. 
Масалан: совуқдаги ҳимоя қилиш учун лавсан толали ярим шерст мато ѐки пашпропен 
толали совуқ мато, ишқорлардан ҳимоя қилиш учун – сунъий парусинали мато, иссиқдан 
нурлардан ҳимоя қилиш учун асбестли мато ишлатилади. Юқори температура, иссиқлик 

---

343 
нурланиши, метал эритиш процессида ҳосил бўлган аланга ва учқунликлардан ҳимояланиш 
мақсадида пахта толали куртка ва бюрклар, ярим шерст васукон матодан астарли кийим 
комплектлари тавсия қилинади. қишлоқ хўжалиги механизаторларининг тукли матодан 
тўқилган куртка ва коржомадан иборат. Бу кийм баҳорги ишларига мўлжалланган, 
ишчиларнинг махсус кийимини ўз вақтида ювиб туриш керак. Ювиш даврийлиги зарарли 
модда хилига боғлиқ кўп миқдордаги чанг қоқилади, заҳарли ва хавфли моддалардан химик 
йўл билан тозаланади. 
Махсус кийимни тозалаш усуллари турли хилдир. Улар дегазацияланади ѐки 
дезенфекцияланади.