Хожибойга ma'ruza

Vulgarizmlar 

Vulgarizmlar-haqorat ma'nosida qo'llanadigan so'zlar: xunasa, dayus, so'tak, 

to'nka kabilar. Bunday leksemalar yoki ularning vulgar ma'nolari adabiy til birligi 

sanalmaydi, ularni qo'llash nutq madaniyatiga xilof deb qaraladi, ammo badiiy asar 

tilida  bunday  so'zlardan  uslubiy  vosita  sifatida  foydalaniladi.  Mas:  U  qizig'ar 

---

mashinasini Qoraqamishga qarab uchirdi. (T.M.) Yolg'on gapirasn, xunasa, uyida 

bo'lmagansan.  Ayvoni  yo'q  uning  (T.M.).  Dayus,  dayus  Vali  tog'a,  Mirvali  tog'a 

dayus.  (S.  Ahm.)  Hosilboyvachchaga  aytib  qo'y:  o'zinikini  eplasin.  Kelib-kelib 

o'shandan panoh izladingmi, e so'tak! (T. M.) Anavi to'nkani nima qilamiz?- dedi 

Asadbek, jahlidan tushib... (T.M.)     

                        

                 Tekshirish savollari va topshiriqlar 

1.

 

Ishlatilish doirasiga ko'ra leksemalar qanday guruhlanadi ? 

2.

 

Qanday so'zlarning ishlatilish doirasi chegaralanmaydi ? 

3.

 

Qaysi  so'z  turkumlarida  ishlatilish  doirasi  chegaralangan  leksemalar  bor? 

Ularning turlari ? 

4.

 

Dialektizmlalr nima? Uning qanday turlari bor ? 

5.

 

Dialektizm-so'z va dialektizm-ma'no qanday farqlanadi? 

6.

 

Fonetik dialektizm va leksik-fonetik dialektizmning farqlarini tushuntiring. 

7.

 

Grammatik dialektizm haqida ma'lumot bering. 

8.

 

Dialektizmlardan uslubiy vosita sifatida foydalaniladimi? 

9.

 

Kasb-hunar leksikasi qanday so'zlarni o'z ichiga oladi? 

10.Terminlar qo'llanishi chegaralangan leksikaning qaysi turiga kiradi? 

11.Argotizm va jargonizmlar nima? Vulgarizmlar-chi? 

12.Dialektizm,  professionalizm,  argotizm,  jargonizm  va  vulgarizmlardan 

nutqning qaysi turlarida uslubiy vositalar sifatida foydalaniladi ?  

 

                        Tayanch tushunchalar