Ўзбекистон республикаси олий мажлис сенати аграр, сув хўжалиги масалалари ва экология

Услублар ва материаллар.
Мавзу юзасидан илмий адабиѐтларни ва ҳисоботларни ўрганиш 
ТошДАУ ахборот-ресурс марказида, ЎзР.ФА Бош кутубхонасида, ЎзР илмий тиббиѐт кутубхонасида, ЎзР 
манзарали боғдорчилик ва ўрмон хўжалиги ИИЧБ кутубхонасида, ―Ботаника ИИЧБ кутубхонасида, илмий 
тадқиқот ва лойиҳалаш корхоналарида амалга оширилди. 
Йиғилган илмий адабиѐтлар рўйхати ГОСТ-7.1.-84 ―Библиогрофическое описание документа. 
Общие требование и правила составления‖ талаблари асосида тузилди.Тажрибалар ўтказиладиган 
ҳудудларнинг иқлим ва об-ҳаво шароитлари 
“
Облик‖ ва ―Тошкент‖ метеорология станциялар, илмий 
тадқиқот ва лойиҳа институтлари ҳамда илмий адабиѐтлардаги мавжуд маълумотлар асосида ўрганилди. 
Тадқиқотлар ўтказилган йиллар ҳамда кўп йиллик ўртача ҳарорат, ѐғин миқдори, ҳаво нисбий намлиги 
кўрсаткичларни асосида иқлим шароитлари тавсифланди. 
Тупроқ шароити, ўсимлик қоплами асосан илмий адабиѐтлар ва тупроқ шурфини морфологик 
ўрганиш натижалари асосида тавсифланди. 
Зирк уруғкўчатларини ўсишига минерал ўғитларни таъсирини ўрганишда Ўзбекистоннинг 
суғориладиган минтақалари учун N ва P нинг қабул этилган 1:1 нисбати бошланғиш меъѐр сифатида қабул 
қилинди (60 кг таъсир этувчи модда/га). Бизнинг тажрибаларимизда 6 хил вариантда минерал ўғитларнинг 

---

113 
турлича комбинациялари синаб кўрилди. Назорат вариантда минерал ўғитлар солинмади. Ушбу 
уруғкўчатларга минерал ўғитларни таъсирини ўрганиш уч қайтарилишда ўрганилди. Тажриба 
қаторларининг узунлиги 7 метр, жами вариант 21 м дан иборат. Вариантлар орасида чегара сифатида бир 
қатор қолдирилди. Уруғ сепиш меъѐри 8 грамм/метр. Минерал Ўғитларни беришдан аввал кўчатзор 
бегонаўтлардан тозаланди, сўнгра қаторлар захлатиб суғорилди. 
Минерал ўғитлар уруғ сепиш қаторидан 8-10 см масофада, 10-12 см чуқурликда солинди. Зирк 
уруғкўчатларини ўсиш динамикасини минерал ўғитлар меъѐрларига боғлиқ ҳолда ўрганиш учун ҳар 
ойнинг ўртасида уларнинг баландлиги ва мавсум охирида уруғкўчатларнинг диаметри ўлчанди. Қуйидаги 
жадвалда минерал ўғитларни солиш муддатлари ва меъѐрлари келтирилган.