Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

Asosan ingkhka ichakka ta’sir qladigan surgi moddalar.
Kanakunjut moyi 
(Oleum Ricini). Flakonlarda va jelatin kapsulalarda 1,0 ml dan 
chiqariladi. 
Ingichka ichakda parchalanadi. Parchalanish mahsulotlahri ichak shilliq 
pardasining sezuvchan nerv oxirlarini ta’sirlantiradi. Natijada ingichka ichak 
peristaltikasi kuchayadi, bu yug‘on ichak peristaltikasini reflektor kuchaytiradi. 
Surgining ta’siri 5-6 soatdan keyin boshlanadi. 
Asosan tasodifiy (o‘tkir) qabziyatlarda qo‘llaniladi. Xronik qabziyatlarda yaroqsiz, 
chunki kanakunjut moyini uzoq vaqt qo‘llanish ishtahani pasaytiradi va hazmning 
buzilishiga sabab bo‘ladi. Zaharlanishlarda va gijjalarni haydashda tayinlanmaydi, 
chunki ichakda zaharlar va antigelmint vositalarning so‘rilishiga imkon beradi. 
Bir qabulga 15-30 ml dan tayinlanadi. Kapsulalar yarim soat ichida qabul qilinadi. 
Bachadon silliq muskulaturasining qisqarishini reflektor kuchaytiradi. Ba’zan 
akusherlik praktikasida 40- 50 ml dan xinin va pituitrin bilan birga tug‘ruqni 
yengillashtirish uchun ichishga qo‘llaniladi. Yaralar, kuyishlarga davo qilishda 
malhamlari va suyuqliklari sirtdan qo‘llaniladi. 
Asosan yo‘g‘on ichakka ta’sir qiladigan surgi moddalar. 
Bu gruppaga 
o‘simliklardan olinadigan (antraglikozidlar) va ayrim sintetik moddalar (fenolftalein) 
kiradi. 
Antraglikozidlar ichilganda asta-sekim parchalanib, molekulaning ta’sir etadigan 
qandsiz qismi - aglikonni ajratadi. Aglikonning yetarli miqdorda to‘planishi juda sekin 
boradi, shuning uchun antraglikozidlar ta’siri organizmga kiritilgandan 8-10 soat o‘tgach 
yuzaga chiqadi. Bu vaqt ichida ular yo‘g‘on ichakka tushadi va ichak shilliq pardasining 
sezuvchan retseptoriarini ta’sirlantirib, yo‘g‘on ichak peristaltikasini reflektor 
kuchaytiradi. 
Antraglikozidlar rovoch va tog‘jumrutda bo‘ladi. Rovoch va torjumrul preparatlari 
noto‘g‘ri ovqatlanishdan vujudga keladigan xronik qabziyatlarda, me’da-ichak 
yo‘llarining boshqa kasalliklarida qo‘llaniladi. Ingichka ichakda so‘rilish protsessini 
buzmaydi va hazmning buzilishiga sabab bo‘lmaydi.