Томонидан дарслик сифатида тавсия этилган

9.6-чизма
Олигополистик бозордаги нархнинг шаклланишида талаб эгри 
чизиғининг «синиши» 
Р 
D
1
S 
D
3 
P
2 
Р
0
E
Р
1 
S D
1 
D
2 
0 Q
3 
Q
2
Q
0
Q
1 
Q
 
Чизмадан кўринадики, дастлаб олигополист фирманинг маҳсулотига 
талаб эгри чизиғи D
1
D
1 
кўринишида бўлиб, Р
0
нарх даражасида Q
0
сотиш 
ҳажмини таъминлар эди. Олигополист-фирма ўз товари нархини Р
1
даражага 
пасайтириши талабни ўстириб, маҳсулот ҳажмини Q
1
га қадар ошириши 
кўзда тутилар эди. Бироқ, бошқа олигополистларнинг «эргашиш» хатти-
ҳаракатини тутиши, яъни уларнинг ҳам ўз товарлари нархини пасайтириши 

---

206 
натижасида талаб эгри чизиғининг «синиши» рўй бериб, у энди D
1
ЕD
2
кўринишини олади. Оқибатда сотиш ҳажми олдинги Q
0
даражасида қолгани 
ҳолда товарнинг нархи пасайиб, олигополистлар ўз фойдаларининг маълум 
бир қисмини йўқотадилар. 
Олигополист-фирма ўз товари нархини Р
0 
дан Р
2
га оширган тақдирда 
қолган олигополистлар «инкор этиш» ҳатти-ҳаракатини қўллашлари 
натижасида талаб эгри чизиғи яна «синади». Олдинги D
1
D
1
кўринишдаги 
талаб эгри чизиғи энди D
3
ЕD
1 
кўринишини олади. Агар бошқа 
олигополистлар ҳам ўз товарлари нархини оширганларида, мазкур 
олигополист-фирманинг товарига бўлган талаб ҳажми Q
2 
га қадар қисқариши 
лозим бўлса, бундай хатти-ҳаракатнинг амалга оширилмаслиги натижасида 
бу қисқариш Q
3
га қадар давом этади, яъни бозордаги сотиш ҳажмини 
йўқотиш даражаси ошиб кетади. 
Юқоридаги фикр-мулоҳазалардан кўринадики, олигополия шароитида 
ишлаб чиқарувчилар нархни кўпроқ ўзаро келишиш орқали белгилашга 
ҳаракат қиладилар. 
Ўз маҳсулотларига бозор нархини ўрнатишда олигополистлар 
томонидан