O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun

Atrioventrikular blokada (AVB)
im pulslarning b o 'lm achalard an 
q o rin c h a la rg a o 'tis h in in g b u z ilis h i b ila n n a m o y o n b o 'la d i. 
Impulslarning o'tishi, kechikishi yoki ulam ing o 'tishi butunlay to'xtashi 
mumkin, AVB to 'liq va to 'liq bo'lmagan, (qisman) o'tkinchi yoki doimiy 
b o 'l is h i m u m k in . T o 'liq b o 'lm a g a n (q is m a n ) a tr io v e n trik u la r
blokadaning 3 darajasi farq qilinadi.

---

AVB I - darajasida impulslaming bo‘lmachadan qorinchaga o‘tishi 
kechikadi, EKG da (12-rasm, a, b, c) o‘zgarmagan QRS kompleksida P-Q 
intervali cho‘zilishi aniqlanadi (0,20 s dan ko‘proq). Ko‘pincha blokadaning 
bu turi YUIK, miokarditlarda, revmokarditda, yurak poroklarida uchraydi. 
Digitalis, в - blokatorlar, xinidin, novokainamid preparatlarining ortiqcha 
miqdorda berilishi ham ushbu blokadaga olib keladi.
AVB 2 - darajasining 3 tipi mavjud. Birinchi tipida P - Q intervali 
asta-sekin c h o ‘ziladi, b o ‘Im achalardan im pulsning vaqti-vaqti bilan 
y u zag a kelad ig an b lo k ad asi k u zatilad i. EKG da faq at 
tishchasi 
aniqlanadi, QRS kompleksi tushib qoladi (Samoylov-Venkebax davri, 
13-rasm, a). Ikkinchi tipida (13-rasm , b) qorinchalarga impulslar o ‘tishi, 
oldindan P - Q (R) intervali cho‘zilmasdan, birdaniga tushib qolishi bilan 
tavsiflanadi. P tishchasining QRS tishchalari soniga nisbati doimiy yoki 
o ‘zgarib turadigan bo‘lishi m umkin (3:2; 4:3 va h.k.). Blokadaning bu 
xili asosida har doim yurakning organik kasalliklari yotadi. Bu blokada 
to ‘liq blokadaga o ‘tishi mumkin. Uchinchi tip AVB II darajasi yuqori 
darajali to‘liq bo‘lmagan AVB yoki chuqurlashgan П darajali AVB deb 
nom olgan. Chunki unda AV o ‘tkazuvchanlikning buzilish darajasi 
birinchi va ikkinchi tiplarga qaraganda ancha yuqori. To‘liq bo‘lmagan 
AVB yuqori darajasida EKG da yoki har ikkinchi (2:1, 14-rasm, a) yoki 
2 va undan ko‘proq (3:1, 4:1 va h.k., 14-rasm, b) qorincha kompleksi 
tushib qoladi. Bu chuqur bradikardiyaga olib keladi va unda hushning 
buzilishi (bosh aylanishi, hushning y o ‘qolishi va h.k.) mumkin.
I l l darajali AVB (to ‘liq k o ‘ndalang blokada) im pulslam ing AV 
b o ‘lim o rq ali b o ‘lm achadan qo rin ch alarg a to ‘liq o ‘tm a slig i bilan 
tavsiflanadi (15-rasm ). B o ‘lmachalar SA-tugundan qorinchalar esa III 
ta r tib li a v to m a tiz m m a rk a z id a n k e la d ig a n im p u ls la r t a ’sirid a
qo ‘zg‘aladi. Shu sababli bo‘lmachalar va qorinchalar bir-biriga bog‘liq 
bo ‘lm asdan q o ‘zg ‘aladi va qisqaradi. Natijada bo‘lm achalar qisqarish 
ritm i q o rin c h a la r q is q a ris h ig a n isb a ta n o ‘z g a rm a g a n va y u q ori 
xarakterda bo‘ladi.
Qorinchalar qisqarish soni yetakchi ritm joylashish joyiga bog‘liq. 
A gar u I daqiqada 48 va undan k o ‘proqqa yetsa, yetakchi ritm AV- 
boM imda (blok adan i pro k sim al tip i) jo y la sh g a n b o ‘ladi. Bu tipda 
im pulsning qorinchalar orqali o ‘tish yo ‘li odatdagicha, shuning uchun 
Q R S k o m p leksi, R - R oraligM o ‘zgarm agan, b o ‘lm acha qisqarishi 
q o rin c h a la rd an tez b o ‘lg an lig i uchun P -P o rasid ag i m asofa R - R
orasidagi m asofadan kichik. To‘liq k o ‘ndalang blokada o ‘tkinchi va 
doim iy xilda bo‘lishi mumkin.

---

a) f
а 
пс
0.74с ш } 
ш о.п<
! . а д
? . о.?»
R - R „ - 0 .7 5 s
Y u Q S = - | L = 8 0
b j l i a*« | j 1 < u a | ^ атв , | , ftaB j , м , | , M 'r
v a г )
J^
l
U
l
J
x
LL
j
_
ь ------------------- 3 s
м Y u Q S = 5 -2 « 1 flO
c) 
u ■*” ' ^
- 4
1.04
Y u Q S = 5 * 2 « 1 0 0
I a* * 
i.oe
3 s
Y u Q S = 5 - E » 1 0 0
2-rasm. EKG - yurak ritmi va qisqarish soni tavsifi: 
a - to'g'ri; b, с
 - 
noto'g'ri ritm.
•Q7«C
120 с
—
Л
nafas
olish
nafas
chiqarish
, 14' v - ^ v w
^ i ------------ - I '
t
i
l
l
3-rasm . Ritmning nomonotrop buzilishi: 
a • sog 'lom odam EKGsi (YuQS - 77/daqiqa); b -z o 'riqishdan keyin EKG (YuQS - 150/
daqiqa); с • sportchi EKGsi (tinchlik holatda YuQS); d
 - 
sinusli aritmiyalik bemor EKGsi

---

4-rasm. Alloritmik qorincha ekstrasistoliyasi: 
a - bigeminik; b ,c - trigeminik; d - kvadrigeminik.
J
i ,
L k ~
____
5-rasm. EKG, П - ulanish. B o’lmacha ekstrasistoliyasi: 
a - b o ’Imachayuqori qismlari; b-bo'Imacha о 'rta qismi;
с -b o 'Imacha pastki qismi; d - blokirlangan ekstrasistoliya.

---