Маъруза мавзу: Одам органлар системасининг онто

агирия
– 
пущта ва эгатларни бўлмаслиги;
 
олигогирия ва пахигирия -
 
пушталарни сони камайиши ва йўғонлашиши;
 
микрогирия - 
пушталарни сони ошиши ва кичиклашиши
; 
анэнцефалия
- 
бош мия мия қутисининг гумбаз қисмининг бўлмаслиги; 
микроцефалия
- 
бош мия ҳажмини нормадан кичик бўлиши; 
амиелия
- орқа миянинг умуман 
бўлмаслиги. Одатда бундай болалар, ҳаётларини биринчи йилидаёқ нобуд 
бўладилар.
 
ЖИНСИЙ СИСТЕМА ОНТО ФИЛОГЕНЕЗИ 
Сийдик айириш системаси ва жинсий системалар филогенетик боғлан- 
ган ситемалардир. Кўпчилик умуртқалиларда гонадалари мезонефроснинг 
вентрал чекка қисмларида жуфт бурмалар шаклида ҳосил бўла бошлайди, 
олд буйрак ва бирламчи буйракни ва уларнинг сийдик йўллари жинсий 
маҳсулотларни чиқариш функциясини ҳам бажаради.
Умуртқлиларнинг урғочиларида тухум йўли ва тухум йўли воронкаси 
Мюллеров канал ва олд буйрак каналчаларини қолдиқ қисмларидан ҳосил 
бўлади. Бундан ташқари, юксак умуртқалиларнинг урғочиларида, 
пронефроснинг орқа қисми ҳисобига, бачадон ва қин ҳосил бўлади. Ҳамма 
умуртқалиларнинг эркакларида олд буйракнинг ҳамма қисмлари редук- цияга 
ўчрайди, бирламчи буйрак каналчаларидан, амниотларнинг эркак- ларида 
фақат уруғдон ортиғи ривожланади. Анамнийларнинг эркакларида бирламчи 
буйракнинг сийдик йўли (Вольф канали) бир вақтда уруғ чиқар- иш йўли 
вазифасини ҳам бажаради. Амниотларнинг эркакларида Вольф канали фақат 
уруғ чиқариш вазифасини бажаради. Бирламяи буйракнинг бир қанча 
рудимента каналчалари уруғдон ортиғига айланади. 

---

Умуртқалиларда жинсий ва айирув системаларининг ривожланиши. I - тубан 
умуртқлиларнинг нейтрал ҳомила ҳолати; II –қуруқ- 
ликда яшовчи умуртқлилар-нинг урғочиси; III – қуруқликда яшовчи умурт- 
қлиларнинг эркаги; IV – юксак умуртқали-ларнинг нейтрал ҳомила ҳолати;
V – юксак умуриқалиларнинг урғочиси; VI – юксак умуртқалининг эркаги; 
1-пронефрос(олдбуйрак); 2-мезанефрос(бирламчи буйрак); 3-метанефрос 
(иккиламчи буйрак); 4-пронефротик канал; 5-мюллеров канал-урғочиларда 
тухум йули вазифасини бажаради; 6-вольф канал-эркакларда уруғ йўли ва- 
зифасини бажаради; 7-бачадон; 8-сийдик йўли; 9-сийдик пуфаги; 10-клоака; 
11-жинсий олат(эркак) ёки клитор(урғочи) 12-жинсий без; 13- орқа ичак 
Айирув ва жинсий ситемалари моддалар алмашинувининг ва жинсий 
маҳсулотларнинг ажратиш вазифасини бажарадилар, ва келиб чиқиши 
бўйича бир куртакдан – нефротомдан ривожланадилар. Нефротом сомит- 
нинг оёқ қисмидан шаклланиб, тананинг иккиламчи бўшлиқ деб номла- 
надиган қисми целом билан зич боғланган бўлади.
Олд буйрак фақат балиқлар ва амфибиялар личинкаларида, тана буйраги- 
балиқлар ва амфибияларнинг вояга етганларида, судралиб юрувчилар ва сут 
эмизувчиларда чаноқ буйраги бўлади. Олд буйракнинг ривожланишида 
тананинг бош қисмидан клоака томон пронефротик канал тортилган бўлади, 
кейинчалик у иккига ажралиб: нефрон билан боғланадиган -