5 m a shg ’u L ot

Qovushqoq qo‘shilmalar 
 
 
Mamlakatimizda zamonaviy avtomobillarni ishlab chiqarilishi va xorijiy 
rusumdagi avtomobillarni ko‘payishi munosabati bilan xorijiy moylar ham ko‘plab 
ishlatilmoqda. 

---

Хorijiy motor moylari «SAE» 
- 
qovushqoqlik va «API»
-ekspluatatsion 
tasniflari bilan klassifikatsiyalanadi. 
Moylarning qovushqoqlik klassifikatsiyasi SAE J 300 «Motor moylarining 
qovushqoqlik sinflari» 
standarti asosidadir. Shu standart bo‘yicha 100
O
C dagi va 
past haroratdagi moy qovushqoqligiga mos xolda belgilanish kiritilgan. SAE 
moylari qovushqoqlik va ekspluatatsion xossalari bilan baholanadi. Bu moylar 
dvigatelning ishlash mavsumiga qarab bir nechta qovushqoqlik sinflariga bo‘linadi.
Motor moylarining SAE bo‘yicha qovushqoqlik darajasi bo’yicha
qollanilish harorati

---

Avtomobillarning ekspluatatsion ko‘rsatgichlarida va boshqa texnika vositalarida 
API sifat kategoriyasi, hamda SAE 
qovushqoqlik sinflari bo‘yicha qo‘llanishi 
ko‘rsatiladi. Quyida misollar keltirilgan: 
 
 

---

Amerika neft instituti (API) tomonidan qo‘yilgan motor moylarining 
klassifikatsiyasi 2-xil kategoriyaga bo‘linadi:
 
 
Universal moylar quyidagi ko‘rinishda belgilanadi: SF
/
CG
,
SG
/
CH
,
SH
/
CG
,
SJ
/
CH va h.
Sun’iy moylarining asosiy tasnifi 
 
Ko‘rsatkichlar 
Neft 
moylari 
Su’niy moylar 
diefirli 
polial-
ken-
glikolli 
polisilok
sanli 
Ftorug-
lerodli 
100
0
C dagi qovush-
qoqligi, mm
2
/s 
2,5 
3,2 
3,2 
3,5 
- 
qovushqoqlik indeksi
70 
140-150 135-180 
270 
500 
Muzlash harorati,
O
C 
-40…-73 -43…-63 -58…-63 -63-100 -3…-23 
Alangalan
harorati, 
O
C 
119 
232 
193 
315 
400-500 
Chegaraviy ishlash 
harorati,
O
C 
220 
220 
260-300 
250 
- 
100
O
C da 22 soat 
davomida bug‘lanish,% 
8 
0,1 
0,1 
0,1 
0 
 
 
NAZORAT UCHUN SAVOLLAR 
 
1.
Moylarga qanday ekspluatatsion talablar qo‘yiladi? 
2.
Dizel dvigatellarida qanaqa moylar ishlatiladi? 
3.
Benzinli dvigatellarida qanaqa moylar ishlatiladi? 
4.
Motor moylari klassifikatsiyasining mohiyati nimadan iborat? 
5.
Dvigatel ishlaganda moylar qanday o‘zgaradi? 
6.
Х
orijiy motor moylari qanday klassifikatsiyalanadi?
7. Normalanadigan sifat ko‘rsatkichlari nimalardan iborat? 

---