Microsoft Word ihyo zakot ziyouz com doc

Sadaqa ni maxfiy va oshkor qilish bayoni 

 

Bu to‘g‘rida ixlos toliblari yo‘li ixtiloflidir. Bir qavm maxfiylik afzalligiga moyil bo‘lsa 

boshqa qavm oshkoralik afzal deydi. Biz bularning barchasidagi ma’no va ofatlarga 

ishora qilamiz. So‘ng undagi haqiqatdan pardani ko‘taramiz. Maxfiylikka kelsak, unda 

beshta ma’no bor.  

Birinchisi - oluviga nisbatan pana bo‘lishda u boqiyroqdir. Ochiq-oshkora olish 

olijanoblik pardasini yirtishdir. Ehtiyoj haqida jar solish va qanoatlari sababli bilmagan 

odamga boy-badavlat bo‘lib ko‘rinadigan afiflik va yoqimli ehtiyotkorlik hay’atidan 

chiqishdir. 

Ikkinchisi - u odamlarning dillari va tillari uchun tinchroqdir. Chunki ko‘pincha ular 

hasad qiladilar yoki olishini ma’qullaydilar. Va u behojat bo‘la turib olayapti deb 

o‘ylaydilar. Yoxud ortiqcha olganlikda ayblashadi. Hasad yomon gumon va g‘iybat 

gunohi kabiralardandir. Ularning bu gunohlardan saqlanishlari a’lodir. Abu Ayyub As-

saxtiyoniy aytadilar: «Men yangi ko‘ylak kiyishni hasad tufayli qo‘shnilarim o‘rtasida gap 

bo‘lishidan qo‘rqqanim uchun tark etdim», dedilar. Zohidlardan biri dedi: «Ayrim 

narsalarni ishlatishni birodarlarim «Bu unga qaerdan keldi?» deganlari sababidan 

ko‘pincha tark etdim». Ibrohim At-taymiydan naql etiladi: «Bir marta ul zotni yangi 

kiyimda ko‘rishganida, bir birodarlari: «Sizga bu qaerdan keldi?» deb so‘radi. Ibrohim: 

«Birodarim Haysama kiydirib qo‘ydi. Agar ahli buni tanib qolishini bilganimda, qabul 

qilmasdim», dedilar. 

Uchinchisi - beruvchiga amalni yashirishda yordam bermoqdir. Chunki berishdagi 

maxfiylikning oshkoralikka nisbatan fazilati ko‘proqdir. Yaxshi ishni oxiriga yetkazmoqqa 

yordam berish ham yaxshilikdir. Yashirish esa ikki tomon bilan komil bo‘ladi. Oluvchi 

oshkor qilishi bilan beruvchining ishi ochilib qoladi. Bir kishi olimlardan biriga ochiq holda 

narsa bergandi, uni rad etdi. Boshqa kishining maxfiy bergan narsasini esa qabul etdi. 

---

Ihyou ulumid-din. Zakot sirlari kitobi. Imom G’azzoliy