Namangan muhandislik pedagogika instituti

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

2

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

2

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

---

4

xotiralariga ko’ra Stalin chuqur ruhiy tanglikni boshidan kechirib bir necha kun

davomida o’z qarorgohida hyech kimni qabul qilmasdan yakka o’zi istiqomat

qilgan yekan.

Kommunistik partiya boshlangan urushni ulug’ Vatan urushi deb ye’lon

qilgan bo’lsada, o’zbeklar uchun u bunday urush yemas yedi. Chunki o’sha davrda

biz Rossiyaning mustamlakasi yedik. Istiqlolchilik harakatining qonga

belanganligi, ye’tiqod uchun ta’qiblar, jamoalashtirish davridagi zo’ravonliklar,

20-30 yillardagi ommaviy qatag’onlar xalqimiz xotirasidan o’chmagan yedi va

shuning uchun sovet mustabid tuzumini himoya qilishni xalqimiz kam o’ylar yedi.

Lekin shu bilan birgalikda o’zbek xalqi fashizmning insoniyatga bolshevizm

balosidan ham katta havf solayotganini, unga qarshi kurashish adolatli yekanligini

tushunib yetdi va dushmanga qarshi kurashishga otlandi. Shu jihatdan

I.A.Karimovning «Urush davri voqealarini, jangchilarimizning jasoratlarini tahlil

yetishda va ta’riflashda» ham mafkurabozlikni kamroq aytishga doir chaqirig’i

nihoyatda dolzarb bo’lib jaranglaydi. Prezident haqli ravishda bunday deb

ta’kidlagan yedi: “Ikkinchi jahon urushiga qanday qaralmasin, bu urush qaysi

g’oya ostida va kimning qo’li bilan olib borilgan bo’lmasin, o’z Vatani, yel-

yurtining yorug’ kelajagi, beg’ubor osmoni uchun jang maydonlarida halok

bo’lganlarni, o’z umrlarini bevaqt xazon qilgan insonlarni doimo yodda saqlaymiz.

Bu achchiq, lekin oliy haqiqatni unutishga hyech kimning haqqi yo’q va bunga

yo’l ham bermaymiz”1[1] Urushning dastlabki kunlaridanoq partiya va davlat

tashkilotlarining tashabbusi bilan O’zbekistonning barcha hududlarida mitinglar va

yig’ilishlar o’tkazildi. So’zga chiqqanlar urushning hammamiz uchun adolatli

urush yekanligini ta’kidlab, Vatanni himoya qilishga va g’alaba yo’lida front

orqasida fidokorona mehnat qilishga tayyor yekanliklarini izhor qildilar.

Respublikada ko’ngillilar harakati ommaviy tus ola boshladi. Chunonchi, 1941

yilning 22 iyunidan 8 iyuliga qadar Samarqand viloyat harbiy komissarliklariga

ko’ngillilardan 1316 ta ariza tushdi. Urushning dastlabki kunlarida respublika

bo’yicha hammasi bo’lib 14 mingdan ortiq ariza tushgan yedi.

Iqtisodiyotni harbiy izga solish harbiy-kommunistik usullar bilan amalga

oshirildi. Bu ishga rahbarlikni 1941 yil 30 iyunda tuzilgan Stalin boshchiligidagi

Davlat Mudofaa Komiteti amalga oshirdi. Davlat Mudofaa Komiteti qarorlari

urush davrida qonun kuchiga yega yedi. Front orqasida ishni tashkil qilishdagi

yeng katta muammolardan biri ishchi kuchining yetishmasligida yedi. Shuning

uchun katta yoshdagilar uchun ish kuni 11 soatgacha uzaytirildi, ta’tilga chiqarish

bekor qilindi. Idora xizmatchilari, uy bekalari, o’qituvchilar, ishlab chiqarishga jalb

qilindi. Harbiy korxonalarning barcha xodimlari safarbar deb ye’lon qilindi va shu

korxonalarga biriktirib qo’yildi. Mehnat intizomini buzganlar uchun keskin jazo

choralari belgilandi. O’zbekiston mehnatkashlari, avvalo xotin qizlar mamlakat

boshiga tushgan kulfat fojiani o’z kulfatlari va fojialari deb bildilar. 1941 yil iyul

oyining o’zida Ursatevsk stansiyasida 300 dan ortiq, Samarqandda 200 dan

ko’proq, “Tashselmash zavodi” da 220, Andijon parovoz deposida 120 dan ortiq

xotin qizlar frontga ketgan o’z otalari, akalari va yerlarining o’rniga ishga kirib

1[1]

 Каримов И.А.Ватан саждагоќ каби муšаддасдир. –Т.: 1996. 81- бет