Tarix 9-sinf 1-bilet

Parij Kommuna
– Fransiyada tuzilgan kunio‗zini o‗zi boshqarish organi. 
 
6-BILET 
 
1. Qadimgi Mesopatamiya hamda yunon sivilizatsiyalarini taqqoslang.
Mesopotamiya (yun. μέσος (mezos) - "orasi", "oʻrtasi" va ποταμός 
(potamos) - "daryo", yaʼni "ikki daryo oraligʻi") Tigr va Yevfrat daryolari 
orasidagi mintaqa boʻlib, asosan hozirgi Iroq hamda shimoli-sharqiy Suriya, 
janubi-sharqiy Turkiya va gʻarbiy Eron hududlariga mos keladi. 
Mesopotamiya (Ikki daryo oraligʻi) — Dajla va Furot daryolarining oʻrta 
va quyi oqimidagi hudud (Gʻarbiy Osiyoda). Qad. Sharqning madaniy 
markazlaridan biri. Miloddan avvalgi 4—3ming yillikda M. hududida ilk 
davlatlar (Ur, Uruk, Lagash va boshqalar) vujudga kelgan.[1] 
Mesopotamiya baʼzan "tamaddun beshigi" deb ataladi, bunga sabab bu 
mintaqada Shumer, Akkad, Bobil va Ossuriya saltanatlari boʻlganligidir. Temir 
asrida Mesopotamiya Yangi Ossuriya va Yangi Bobil imperiyalari, keyinchalmk 
Axamoniylar hukmronligi ostida boʻldi. VII asr Islom istilosigacha Sosoniylar 
tomonidan boshqarilgan bu hudud istilodan soʻng Iroq degan nom bilan 
ataladigan boʻldi. 
 
2. Buxoro amiri Amir Nasrulloxon haqida ma‟lumot bering.
Nasrullaxon (1806.1.6 - Buxoro 1860.21.9) — Buxoro amiri (1826 —
1860), mangʻitlarlan. Amir Haydarning oʻgʻli. Otasining hukmronligi davrida 
Qarshida hokimlik qilgan. Amir Xaydar vafotidan soʻng hokimiyat uchun 
kurashlarda akalari amir Husayn (1797— 1826) va amir Umar (1826 yil v.e.)ni 
oradan koʻtarib, Buxoro taxtiga oʻtiradi (1826). Nasrullaxon oʻz hukmronligi 
davrida islom shariati koʻrsatmalariga qatʼiy amal qilgan. Nasrullaxon jasur va

---

dovyurak kishi boʻlganligi bois unga "bahodir", "botir" unvonlari berilgan. 
Nasrullaxon davlat hokimiyatini mustahkamlash maqsadida urugʻ va qavm 
boshliqlari boʻlgan koʻplab amaldorlarni quyi tabaqalardan chiqqan yosh va 
gʻayratli kishilar bilan almashtirdi. 1837 yilda harbiy sohada islohotlar oʻtkazib, 
oʻz qoʻshinining jangovar holatini yaxshiladi. Har biri 800 kishidan iborat 50 ta 
sarbozlar boʻluklari va 250 kishilik toʻpchilar guruhi tashkil qilingan. Muntazam 
piyoda qoʻshinining soni 40000 kishidan ortiq boʻlgan.Nasrullaxon tomonidan va 
uning davrida Buxoroda Qozi Hasanxoʻja, Olimjonboy, Eshoni Pir, Mirzo 
Ubayd, Modorixon, Ismoilxoʻja (1829) Aliy Choʻbin, Mirzo Abdulgʻaffor, 
Tojiddin madrasalari (1860) qurildi, Xalifa Xudoydod meʼmoriy majmuasining 
qurilishi yakunlandi.Nasrullaxon Buxoroda dafn etilgan. 
 
3. “Shovinizm” atamasiga izoh bering.