Мазкур ўқув-услубий мажмуа Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 019 йил октябрда тасдиқланган ўқув режа ва дастур

 
Муҳокама учун савол 
1.
Сизнингча, ушбу сабабларнинг қайси бири бир мунча самаралироқ?”
Шарҳлаб беринг.
2.
Сизнингча, бошқа сабаблар ҳам борми?
 
Вазиятли топшириқ 
Сифат масалалари бўйича инглиз мутахассиси Джон Окланд қуйидагича 
мисолни амалга оширади: “Кўп ҳолларда ўз қўлимдаги соатимни ечган ҳолда 
ва уни аудиторидаги университет талабалари, докторантлари, тажрибали 
менежерларга кўрсатиб, ҳамиша битта саволни берардим: “Бу сифатли 
соатми?” жавоблар турли хиллилиги билан фарқланмасди:
-
Йўқ улар Японияда ишлаб чиқарилган.
-
Йўқ уларда қирилиш бор.
-
Улар қанчалик ишончли?
-
Мен бунақаларни тақмасдим!
Менинг соатимни бутун дунёда ҳақоратлашарди. Лондонда, Нью-Йоркда, 
Парижда, Сиднейда, Брюсселда, Амстердамда, Бредфордда!
Менга бу борада жуда кўп маротаба соатнинг сифати, унинг эгасининг 
унга бўлган талабларининг қанақалигига боғлиқ деб тушунтиришимга тўғри 
келган: балки қимматбаҳо тошларнинг кўплиги бойликнинг тимсолидир, 

---

86 
нафақат вақтни, балки яна ҳафта кунини ва санасини кўрсатувчи рақамли 
табло – ишбилармон кишилар учун, денгизнинг 50 метрлик чуқурлигига 
тушганда ҳам ишлаши эса, аквалангистлар учун. Шубҳасиз, ушбу талабларни 
бажариш ҳам соатнинг сифатини аниқлайди”. 
Ушбу ҳикояни TQM нуқтаи 
назаридан шарҳланг.
Муҳокама учун савол
1. Ушбу ҳикояни TQM нуқтаи назаридан шарҳланг.
2. TQM нуқати назаридан таълим сифатига қўйиладиган талабларни 
изоҳлаб беринг.
 
Парето диаграммаси ёки ABC-таҳлил 
Парето тамойили бўйича 20 фоиз сабаб 80 фоиз оқибатни келтириб 
чиқаради. Бошқача айтганда, мумкин бўлган сабабларнинг атиги 20 фоизи 
алоҳида муҳим аҳамиятга эга бўлиб, улар 80 фоиз натижага сабаб бўлади ва 
аксинча.
Ушбу тамойил италиялик иқтисодчи Вильфредо Парето номига қўйилган 
бўлиб, у XIX асрда Италиянинг 20 фоиз аҳолисининг қўлида 80 фоиз капитал 
тўпланганлигига ўз эътиборини қаратган. Кейинчалик ушбу қоиданинг 
адолатлиги ҳаётнинг турли соҳаларидаги кузатишлар ва натижаларни 
ҳисобкитоб қилиш асосида тасдиқланди.
Жами келиб чиқадиган номувофиқликларнинг 20 фоизини бартараф этиш 
барча номувофиқларни бартараф этишга кетадиган харажатларнинг 80 
фоизини ташкил этади; етказиб берувчи-компания учун барча буюртмалар 
умумий сонининг 20 фоизи 80 фоиз фойдани шакллантиради ва ҳоказо. 
Шундай қилиб, барча хатти-ҳаракатларимизни 20 фоиз сабабга қаратишимиз 
ўз навбатида 80 фоиз оқибатга таъсир этади. Навбатдаги 30 фоиз сабаб атиги 
15 фоиз оқибатни келтириб чиқаради ва ниҳоят қолган 50 фоиз сабаб қолган 5 
фоиз оқибатга таъсир этади. Шундай қилиб, биз ўз эътиборимизни ва хатти-
ҳаракатларимизни натижаларнинг аҳамиятлилиги ва самарадорлиги бўйича 
тақсимлашимиз мумкин.