Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Kimyo-farmatsevtika korxonalari va dorixona xonalarida havo almashinuvining 
ahamiyati. 
 
 Mashg‘ulotning jixozlanishi:
xlorid kislotasining 0.1 n eritmasi, fenol-ftalen reaktivi, 
shprits, Krotov apparati
 
Mavzuni asoslash 
Havodagi SO
2
miqdorini aniqlash 
1. Vinokurov usuli 
Aniqlash usuli natriy karbonad tuzining kuchsiz eritmasining o‘ziga SO
2
yutib olish 
xususiyatiga asoslangan va ishqorning kuchsizlanishini xlorid kislotasining 0.1 n eritmasi ta’sirida 
titrlash bilan aniqlanadi. 
Aniqlash yo‘li. 
Tekshiriluvchi havodan kuyish usuli bilan namuna olinadi va yaxshi berkitilgan idishga 
olingan havo namunasiga 10.0 ml. eritmasidan quyiladi va 2-3 tomchi fenol-ftalen reaktivi 
tomiziladi. Natijada och pushti rang hosil bo‘ladi. Idishni har 10-15 minut mobaynida yaxshilab 
chayqatilib turiladi. Bir soatdan so‘ng xlorid kislotasining eritmasi bilan eritma rangsizlanib 
ketgunga qadar titrlanadi (Tr). Ishqorning boshlang‘ich titrini topish uchun boshqa kolbada 10 ml. 
eritmasiga 2-3 tomchi fenol-ftalein tomizib havo bilan aralashtirmay titrlanadi (Tr).Titrlash 
o‘rtasidagi farq ishkoriy eritmasining tekshriluvchi havo tarkibidagi SO
2
ni biriktirib olinishi 
natijasi hisoblanadi. Ishqoriy eritma shunday tayyorlanganki, uning har bir ml. miqdori 0.044 mg 
SO
2
ni o‘ziga biriktirib oladi. 
Hisoblash quyidagi formula orqali aniqlanadi. 
X= (Tr-Tb) x 0,044 x 1000 mg SO
2
/ litr
U 
bu yerda: 
U-tekshirish uchun olingan havoning hajmi. Uni normal holga keltirish uchun: 
U= Uo x 273 x 3 
(273 + Uo) 760 
Bu erda Uo-normal holga keltiruvchi havoning miqdori 
U-tekshirish uchun olingan havoning hajmi 
273-absolyut 0; 
V-barometrik bosim (aniqlash vaqtida) 
T-havo harorati 
760-normal atmosfera bosimi 
Olingan natijani nisbiy birliklarda ifodalash uchun qaytadan hisob-kitob qilish lozim, chunki 
1 mg SO
2
0.508 mg hajmini egallashini hisobga olsak, olingan natija promillilarida (%) belgilanadi. 
X= a x 0.508 ml 
1 mg