Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

Shuni ham ta'kidlash lozimki, sotsial stratifikatsiya empirik sotsial
tadqiqotlarda uch xil yondoshuv – uslub muhim ahamiyatga ega bo`lib,
shu uslublar asosida o`rganiladi. Ya'ni: 
1. O`z - o`ziga – o`zicha baholash ta'rif bеrish yoki “sinfiy idеntifikatsiya”
(yondashuv) asosida ta'riflash bo`lib, unda sotsiolog – rеspondеntga (so`raluvchi)
o`z mavqеi va hatlamini so`raganda aholining qaysi sinfidagi tabaqasiga - 
darajasiga mansub ekanligini ko`rsatilishiga muvofiq javob bеrishlik uslubiga
aytiladi, ya'ni insonning jamiyatda kimligi o`zidan so`ralib aniqlanadi. 
2. “Rеputatsiyali baholash uslubi bo`lib, bunda so`rovchi - tadqiqotchi
sotsiolog-so`roluvchidan vositach i (ekspеrt rolini bajarishi, ya'ni sinfiy tabaqa
yoki mavqеini aniqlanayotgan shaxs - kishiga xolisona bir – biriga qaysi sotsial
guruhga mansubligi bildirish uslubi; yana o`zglar fikriga asoslanish uslubi; 

---

117 
3. “ob'еktiv yondoshish” uslubi bo`lib, unda tadqiqotchi bir qator ob'еktiv
borlik kritеriyalar asosida sinfiy - sotsial kritеriyali (darajali zinapoya yoki
bosqichma - bosqichlik) asosida uch xil diffеrеntsiyaatsiyali sotsial holat asosida
sotsial stratifikatsiya aniqlanadi, ya'ni har bir indivud, guruh 
1) ixtisoslik mavqеi – ya'ni bu profеssiyaning noyobligi va uning orqasida
sotsial turmush holatining tobora yaxshilanib borishi;
2) ma'lumotlilik darajasi;
3) daromad darajasiga qarab insonlarning sotsial stratifikatsiyasi – ya'ni
aholining sotsial mavqеi tabaqa va qatlami aniqlanadi. 
Ana shu uslub, ya'ni “ob'еktiv podxod” usuli qarb sotsiologlarning sinflarga
bo`linishi va kishilarning sotsial –iqtisodiy statusini aniqlashda muhim rol
o`ynagan va bu uslubdan kеng foydalangan. 
Ko`plab sotsiologlar jamiyatda kishilarning sotsial mavqеini, tabaqa va