Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

13-rasm. 5 DP-130 rusumli paxtani jinlash mashinasi. 
Xom ashyo valigining aylanish tezligi, arrali tsilindrning aylanish tezligiga 
qaraganda bir necha marta kam bo’ladi. 
Agarda xom ashyo valigining bosimi faqat arrali tsilindrning tishlariga tushgan 
holdagina, uning tezligi arralar tezligiga teng bo’lar edi. Haqiqatda esa, uning bosimi 
kameraning ichki devorlariga ham tushganligi uchun bu yerda ishqalanish kuchlari hosil 
bo’lib, ular paxtaning aylanishiga qarshilik ko’rsatganligidan xom ashyo valigining 
aylanishiga qarshilik ko’rsatganligidan xom ashyo valigining aylanish tezligi arrali 
tsilindrning aylanish tezligidan ancha kam bo’ladi. Ish kamerasining devorlariga bo’lgan 
bosim xom ashyo valigining zichligiga bog’liq. Xom ashyo valigi qancha zich bo’lsa, 
normal bosim ham shuncha katta bo’ladi.
Xom ashyo valigining zichligi esa ta’minlagichdan tushayotgan chigitli paxtaning 
va xom ashyo kamerasidan chiqayotgan chigitlarning miqdoriga bog’liq. Xom ashyo 
valigining aylanish tezligi ish kamerasining ko’ndalang qirqimidagi har xil zonalarida har 
xil bo’ladi. 

---

Topshiriq va nazorat savollari: 
1.Arrali jinlarda qanday paxta qayta ishlanadi? 
2.Arrali jinda qanday asosiy organlari qo’llaniladi? 
3.Arrali jinlar markalarini sanab bering? Ular nimasi bilan farqlanadi? 
4.Arrali jinda jinlash jarayoni qanday boradi? 
5.Jinlarda nima uchun ta’minlagich ishlatiladi? 
6.Valli jinlarda qanday paxta qayta ishlanadi? 
7. Valli jinlarda qanday asosiy ishchi organlari ishlaydi? 
8.Valli jinlarda paxtani jinlash qanday sodir bo’ladi? 
9.Valli jinda ta’minlash sektsiyasi nima uchun kerak? 
10.Valli jinda asosiy texnologik tirkishlar qanday? 
 

---

16 – ma’ruza: Paxta tolasini tozalash jarayoni 
Reja: 
1.O’rta tolali paxta tolasini tozalash 
2.Uzun tolali paxta tolasini tozalash 
2.1.VT, VTM rusumli tola tozalagichlar 
2.2.ON-6-3 rusumli tola tozalagich 
2.3. ON-6-3 rusumli tola tozalagichning UMPV rusumli ta’minlagichi 
3.Paxta va tolani namlash 
Amaldagi standart O’zDSt 604:2001 talablariga javob bera oladiga paxta tolasi 
ishlab chiqarish uchun paxta tozalash korxonalarida paxtani qayta ishlash uzluksiz 
texnologik jarayoni tola tozalashni o’z ichiga oladi.