Xirurgik kasalliklar

Doppler-ultratovush tekshiruvi. 
Bu tekshiruv afzalligi uning 
noinvazivligi va arzonligidadir. Doppler-ultratovush tekshiruvi yordamida 2 ta 
usuldan foydalaniladi: buyrak arteriyalarini bevosita vizualizatsiyasi va Doppler 
to’lqinlari shaklini analiz qilish. 
Buyrak arteriyalarining bevosita vizualizatsiyasi. Bu usul asosiy buyrak 
arteriyalarini rangi yoki energetik doppler – bevosita ultratovush tekshiruvi bilan 
spektral doppler – ultratovush yordamida buyrak arteriyalari bo’ylab tezligini 
analiz qilishni o’z ichiga oladi (27-28 rasmlar).
 
 
27-rasm. Qorin aortasini kul rang shkalda skanerlash. 

---

120 
Buyrak arteriyalarining noaniq vizualizatsiyasi ularning holati to’g’risida xulosa 
chiqarishga to’liq imkon bermaydi. 
 
 
28-rasm. Kontrast modda yordamidan olingan rangli doppler skanerlash. 
Qorin aortasidan va buyrak arteriyasidan kelayotgan signal kuchayganini ko’rsatadi. 
Signalni kuchaytirish uchun kontrast modda yuborib erishish mumkin, bu 
buyrak arteriyalarining vizual tasvirini engillashtiradi (29-rasm). 
Uch o’lchovli ultratovush angigrafiyasi buyrak arteriyalarining batafsil 
ko’rishga imkon beradi, ta’svirning aniqligini uch o’lchovli magnit-rezonans 
angiografiyasi bilan taqqoslash mumkin bo’ladi (29-30 rasmlar). 

---

121 
29-rasm. Uch o’lchovli ultratovush (chapda) va magnit-rezonans 
angiografiya (o’ngda).
Chap buyrak arteriyasi stenozi va o’ng buyrak arteriyalarining juft holda kelishi. 
30-rasm. Uch o’lchovli ultratovush (chapda) va magnit-rezonans 
angiografiya (o’ngda). 
O’ng tomonda qo’shimcha buyrak arteriyasi. 
Ultratovush (UT) yordamida tekshiruv vaqtida aniqlangan quyidagi belgilar 
buyrak arteriyasining ahamiyatga ega bo’lgan proksimal stenozi yoki 
okklyuziyasini diagnostik mezoni hisoblanadi:

buyrak arteriyasida maksimal sistolik tezlikning ortishi (

100-200 
sm/sek); 

maksimal sistolik tezlik buyrak-aortal koeffitsenti 3,5 dan ko’p; 

arteriyaning poststenoz sohasidagi turbulent qon oqimi;

buyrak arteriyasini doppler signalisiz vizualizitsiya qilinishi 
okklyuziyadan darak beradi. 
Bundan tashqari ultratovush tekshiruvi yordamida VRG bilvosita 
belgilarini, xususan ishemik atrofiya hisobiga buyrak o’lchamlarining 
kichrayishini aniqlash mumkin. Uzunligi 8 sm dan kichik buyraklar odatda 
ishemiya bilan og’ir shikastlangan bo’ladi. Bunday sharoitlarda 

---

122 
revaskulyarizatsiya buyrak faoliyatining tiklanishiga yoki gipertenziyani bartaraf 
etishga olib kelmaydi va bu holat nefrektomiyaga ko’rsatma hisoblanadi.