Qarshi muhandislik iqtisodiyot institui neft va gaz fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

a)
Tarelkali absorberlarning gidravlik qarshiligini hisoblash. 
Bu 
absorberlarda gazning harakatiga quruq tarelka, suyuqlik yuzasidagi sirt 
taranglik kuchi va tarelkadagi gaz-suyuqlik qatlami qarshilik qiladi. Shuning 
uchun tarelkalarning gidravlik qarshiligi (ΔP
r
, Pa) uch qarshilikning yig‘indisiga 
teng bo‘ladi:
ΔP
r
= ΔP
qt
+ ΔP
sq
+ ΔP
gs
, (3)
bu yerda, ΔP
qt 
– quruq tarelkaning qarshiligi, Pa; ΔP
sq
– suyuqlik yuzasida sirt 
taranglik kuchi ta’siridan hosil bo‘ladigan qarshilik, Pa; ΔP
gs
– gaz-suyuqlik 
qatlamidagi qarshilik, Pa. 
Quruq tarelkaning qarshiligi quyidagi tenglamadan aniqlanadi: 

---

29 
ΔP
qt
= 
2
2
г
r
w


, (4) 
bu yerda, w
r 
= w
0
/f
t
– tarelka teshiklaridagi gazning tezligi, m/s; w
0
– gazning 
mavhum tezligi, m/s; f
t
–tarelka teshiklarining yuzasi, m
2
, ρ
r
– gazning zichligi, 
kg/m
3
; ξ – tarelkaning qarshilik koeffitsiyenti, u katta intervalda (ξ=0,5÷4) 
o‘zgarib, tarelkaning konstruksiyasiga bog‘liq bo‘ladi. 
Tarelkaga kirayotgan suyuqlik qatlamidagi suyuqlikning sirt taranglik 
kuchi ta’siridan hosil bo‘layotgan qarshilikni yengish uchun ketgan bosim 
quyidagicha: 
ΔP
sq
= 
Э
d

4
, (5) 
bu yerda, σ – sirt taranglik kuchi, N/m, d
E
– tarelkadagi suyuqlik kiradigan 
tirqishlarning ekvivalent diametri, m. 
Oqimli rejimda ishlaydigan tarelkalar uchun ΔR
sq
hisobga olinmaydi. 
Tarelkaning gaz-suyuqlik qatlamidagi qarshiligi qatlamning statik bosimiga teng 
deb olinadi: 
ΔP
gs
= h
0
ρ
c
g = h
gs
ρ
gs
g , (6)
bu yerda, h
0
va h
gs
– tarelkadagi suyuqlik va gaz-suyuqlik qatlamlarining 
balandliklari, m; ρ
c
, ρ
gs
– tarelkadagi suyuqlik va gaz-suyuqlik aralashmasining 
zichliklari, kg/m
3
; g = 9,81 m/s
2
– erkin tushish tezlanishi.