Qarshi muhandislik iqtisodiyot institui neft va gaz fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

4-rasm. Vertikal silindrik rezervuar 
tagliklari konstruksiyalari: 
a) hoshiyali; b) hoshiyasiz; v,g-
choklar konstruksiyalari
. 
5-rasm. 
Rezervuarlar payvand choklarining 
nazorat qilish sxemasi (yuqoridagi) va tо‘g‘ri 
uchastkalar 
uchun 
vakuum 
kamera 
konstruksiyalari (a) va burchak choklari uchun 
vakuum kamera konstruksiyalari (b va v).
 
1- 
organik shishadan yasalgan vakuum
kamera; 
2- kameraning rezinali devori; 3- vakuummetr; 
4- vakuum bak; 5- vakuum mashina; 6- 
tutkich.
Birinchi holatda okraykalar tunukalarini uchma-uch payvandlanadi. 
Payvand choklaridagi qoldiq kuchlanishni pasaytirish uchun va “xlopun”lar hosil 
bо‘lishini kamaytirish uchun, tagliklarni okraykalarga montaj tamom bо‘lganidan 
sо‘ng va rezervuar qobig‘ini payvandlash tamom bо‘lganidan sо‘ng 
payvandlanadi. Okraykasiz tagliklarni konstruksiyalashda tunukalarni choklarni 
eniga 25 mm dan kam bо‘lmagan holda qoplab, ustma-ust payvandlanadi. 

---

206 
Qobiqning birinchi belbog‘ini zichlab yotqizish uchun tutashuv joylarida chetdan 
200 mm dan kamroq masofada ustma- ust choklarni bitta tekislikka engashtiriladi. 
Taglikni payvandlash asosan avtomatlarda, kam hollarda kul bilan amalga 
oshiriladi. Payvand choklari tozalangandan sо‘ng, vakuum agregatga ulangan 
vakuum kamera yordamida zichlikka tekshiriladi (5-rasm). Vakuum kamera 
ramasining shakli sinalayotgan uchastka yuzasiga zich yotqizilishini ta’minlaydi. 
Ramalarni qalinligi 40-45 mm gubkali rezinadan tayyorlanib, ustidan pleksiglas 
bilan qoplanadi, bu peksiglas orqali kamera orqali uchastka kо‘rinib turadi. 
Kamera elektr lampochkalar bilan yoritiladi, unda 500650 mm sim. ust. 
siyraklashuvi yuzaga keltiriladi. Sinovdan oldin choklarni sovunli eritma bilan 
moylanadi; nuqsonli joylarda kameraga surilayotgan havo kо‘pik hosil 
qiladi.Rezervuarlar qobiqlarini belbog‘lari bо‘ylab montirovka qilinadi, ular о‘z 
navbvtida kranlar yordamida kо‘tarilib о‘rnatiladigan bir nechta valsovka qilingan 
tunukalardan yig‘iladi. Uzaytirilgan strelali yoki о‘ziyurar kranlarni odatda, 
rezervuarning о‘rtasiga, qoidasi bо‘yicha taglikka payvandlab bо‘lingan holatda 
joylashtiriladi. Taglikni joydagi pachaqlanishlardan muhofazalash uchun kran 
ostiga qattiq rama joylashtiriladi. Juda katta kranlarni yig‘ishda bir nechta kranlar 
qо‘llanilsa ham bо‘ladi, ular kо‘rilayotgan rezervuar bо‘ylab о‘rnatiladi. Har bir 
tunukani kо‘tarishdan oldin unga zaruriy montaj qurilmalari, (biriktiruvchi 
plankalar, tirqish moslamalari), podmostlar uchun kranshteynlar, xuddi qobiq 
yuzasining tashqarisidan montaj davomida о‘rnatilganidek ichkarisidan ham 
о‘rnatiladi. 
Avval birinchi belbog‘ yig‘iladi, sо‘ngra ikkinchisi va keyingilari navbat 
bilan yig‘iladi. Biriktirilgan choklarni 6-rasmda keltirilgan sxemaga 
moslashtiriladi. Har bir tekshirilgan list shablon va otvestlar yordamida 
tekshiriladi.