Buxoro davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul



Download 0,87 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/108
Sana28.05.2020
Hajmi0,87 Mb.
#57325
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   108
Bog'liq
xalqaro munosabatlar va diplomatiya tarixi fanindan maruza matnlari (1)

DoroI  diplomatiyasi.  Doro  I  o’zidan  oldin  o'tgan shoxlar  — Kayxisrov va 
Qumbiz siyosatINI davom ettirib, 
u Eronni  boshqa hamma mamlakatlar  ustidan 
qurol  kuchi  bilan  xukmronlik  qila  oladigan  eng  qudratli  davlatga  aylantirishni  o’z 
oldiga  maksad  qilib  qo’ygan.  Kayxisrov  xind  ikush atg’ofida va Kobo’l vodiysida 
yashagan  xind  qabilalarINI,  jumladan,  kandaxor  qabilasINI  buysundirgan  edi) 
Eron  davlati  sostaviga  kirgan  qabilalar  va  o’lkalar  orasida  shu  qabilalar  bo’lgani 
Doro  ham  o’zining  katta  Bexistun  yozuvida  eslatib  utadi.  Doro  Sulaymon 
tog’larINIng  etaklaridan  to  xind  darssiga  kadar  cho’zilgan  joydagi  tekislikni 
aloxida  satroplikka  aylantirgan  bo’lsa  kerak.  Doro  xatto  greq  tarixchilariga  ham 
yaxshi  ayon  bo’lgan  xind  oltINIni  izlab  Xipdistonning  juda  ichkarisiga kirib borish 
niyatida  X,ind  daryosINIng  okimINI  va  bu  daryoning  ku  yiladigan  joyidan to Kizil 
dengizgacha  cho’zilgan  dengiz  yu  lINI  tekshirish  uchun  kariyalik  Sqilak 
qumondonligi  ostida  flot  yuborgan.  Doro  o’z  davlatining  sharqiy  chegaralarida 
Eron  ta’sirINI  mustaxkamlash  va  xatto  SHimoliy  xind  iston  yerlariga  kirib  olishga 
xarakat  qilganligi  shundan ham ku rINIb turadi. 
Dengiz  kommunikaqiyalari  pg’oblemasi  Doroning  tashki"'  siyosatidan  muxim 
o’rin  tutgan.  Doro  turri  dengiz  yo’li  or xali Misrni Mesopotamiya va Eron bilan ya 
xind  an  borlash  uchun, fir’avn Nexoning Nil daryosidan to Kizil dengizgacha qanal 
xazish  yo’zasidan  boshlagan  katta  ishINI  tamomlaydi.  Suvaysh  qanali  buyida 
toshga uyilib yozilgan xatda Doro rurur bilan bunday deydi: «Men forsdan chiqqan 
Eronlik  man...  Misrni  olgach,  qanal  kazittirishga  kag’or  berdim;  bu  qanal  Pirava 
(ya’ni  Nil—  V.  A.)  daryosidan  chikarilihb,  Misrning  ichidan  oqib  utib,  Eron  dan 
boshlanadigan  dengizgacha  boradi:  so’ngra  bu  qanal  men  aytgandek  qilib  kazildi 
va  Misrdan  chiqqan  kemalar  bu  qanal  orkali  mening  ig’odam  yicha  Eron  ga karab 
yuradigan  bo’ldi  baktriyaliklar  va  saklar  bilanSak  qabilalari  jangchilari. 
Persepoldan  topilgan  bo’rtma  rasm.chilar  bilan  ko’rashgan,  urushgan,  nixoyat,  u 
O’rta  Osiyodagi  massaget  qabilalari  bilan  qattik  jaig  paytida  Yaksart  (Sirdaryo) 
daryosINIng  bir  rayonida  halok  bo’lgan.  Saklar  '  urnashgan  ba’zi  bir  o’lkalar  xar 


xolda  Doro  podsholik  taxtiga  utirmasdan  avval  uruishb—  olingan  i.bo’lsa 
kerak.SHog’o  I  zamo  nidagi  Eron  davlati  sootaviga  kirgan  o’lkalar  xatida  Xor  az 
m.  Bak  triya,  Sugdiyona  va  saklar  iing  birmuncha  qabilalari  eslatib  utiladi.  O’rta 
Osiyoning  saklar  urnash  gan  o’lkalarida  Eron  xo  kimiyatINI  o’zilkesil  mus  : 
tahkamlash  uchunDDoro  I  eramizdan  av.  517  yilda  'saklarga  karshi  katta  yurish 
qilgan  bo’lsa kerakh Bexistun  yozuvINIng  so’nggi gasvirlaydi:  ―SHox Doro 
Eron  ning  shimolida  joylashgan  mamlakatlar  Doroni  ay  niqsa  kiziktirgan. 
Kayxisrov  ham  shimolisharqdagi  kuchmanqismida  Doro  bupi  qo’yidagicha 
ayturki:  saklar  qo’shINI  bilan  birga  men  saklar  yurtiga  bostirib  bordim;  ul.  saklar 
yurti  daryoning  u  tomoiida  bo’lib,  alarning  o’zi  chukki  kalpoq  kiyib  yurur  erdilar. 
Olqissa  men  daryoga  kemalardan  ko’prik  qilib,  ushal  ko’prik  orkali  saklar  yurti 
ichkarisiga  kirib  bordim  va  ularni  yer  bilan  yakson  qildim.  Saklar  qo’shINIning 
boshliklaridan  birlarINI  asir  oldim,  boshqa  birlarINIng  oyoqqullarINI  bog’lab 
mening  xo’zurimga  keltirdilar;  shu  lar  ichida  ularning  kattasi  —  Skunxa  nomli 
odamni  ham  tutib,  quloyogINI  .bog’lab  menin  rimga  keltirgan  edilar.  Men  u3 
xoxishim  birlan  saklar  yurtiga  yangi  boshlik  ta  yin  qildim.  SHundan  so’ng, 
mamlakat  mening  qulimga  kirdi»,  Saklarga  karshi  qilingan  bu  xarbiy  yurish 
vaqtida  Doro  Amudaryo  bilan  Sirdaryoning  etak  tomonlariga,  shuningdek  apasiak 
qabilasi  urnashgan  o’lkalargacha  yyetib  borgan,  deb  aytish  mumkin.  Garchi  Doro 
sak  qabilalari  ustidan  bir  necha  g’alabalarga  erishgan  va  xatto  ularning 
yo’lboshchilaridap  birINI  (Skunaxani)  asir  qilib  olgan  bo’lsa  ham  (uning  ras  mi 
keyinchalik  Bexistun  koyasidagi  soxta  podsholar  rasmlari  katog’iga  kushib 
qo’yilgan),  bari  bir  Doro  O’rta  Osiyodagi  sak  qabilalarINI  batamom  o’ziga 
buysundira  olmagan.  SHuning  uchun  ham  Doro I janubiy K°ra dengiz bo’ylaridagi 
o’lkalarda  yashagan  yevropalik  skiflarga  qarshi  juda  katta  xarbiy  yurish  qilgan 
(eramizdan  av. taxm 512 y.) 

Download 0,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   108




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish