X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

boMgan shaxslar uchun AB ning (sistolik va diastolik) normaning
pastki chegarasi 100 va 60, yuqori chegarasi esa 139 va 89 mm si­
mob ustuniga teng. Bu o'lcham larni Jahon sog'liqni saqlash
tashkiloti (JSST) belgilagan. Chegara (norma va gipertenziya
o'rtasidagi chegaradosh gipertenziya) sistolik bosim 140— 159,
diastoHk bosim esa 90—94 mm simob ustuniga teng deb qabul 
qilingan. Sistolik va diastolik bosim 160 va 95 mm simob ustuniga
teng va undan ortiq bo*‘lsa, arterial gipertenziya deb hisoblanadi.
20 yoshdan kichiklarda AB normaga nisbatan 10—20 mm kam,
60 yoshdan kattalarda esa 10— 15 mm simob ustunidan ortiq
bo'lishi normal hisoblanadi.
Arterial gipertenziya bir necha belgilariga qarab quyidagicha
farqlanadi:
1. Yurakning minutli hajmiga ko'ra giperkinetik (yurakning bir
m inutda qon chiqarishining normadan ortishi), gipokinetik
(kamayishi) turlari.
2. 
Umumiy periferik qarshilik (U PQ ) ning o'zgarishiga ko'ra
gipertenziyaning U PQ oshgan, normal bo'lgan va pasaygan
hollari.
3. 
Sirkulatsiyadagi qon hajmiga (SQH) ko'ra gipervolemik
(hajmning ortishiga bog'liq tur, masalan, giperaldosteronizm qon
kasalligida) va norm ovolem ik (hajmiga bog'liq bo'lm agan)
shakllari.
4. 
Qon bosimining ortgan turiga ko'ra — sistolik, diastolik va
aralash arterial gipertenziya shakllari.
237

---

5. Qonda renin miqdori va uning ta’siri natijasiga ko‘ra giper-
renin, normorenin va giporenin AG turlari.
6. 
Klinik kechishiga ko'ra — xavfsiz (bir necha yil davomida
asta-sekin rivojlanuvchi) va xavfli (tez rivojlanib boruvchi va bir