Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

D-t 5110-«hisob-kitob schyoti»-85O sum 
K-t 4610-«Ustav kapitaliga badallar bo‘yicha muassislar qarzlari»-600 sum K-t 8410-
«Emission daromad»-250 sum. 
Shuni ta’kidlab utash lozimki, 8410-«Emission daromad» hisobvarag‘i krediti bo‘yicha
faqatgina aksiyalarning birlamchi emissiyasi paytidagi nominal qiymatidan ortiqcha summa 
hisobga olinadi. Mazkur summa foyda solig‘iga tortish, obyekti bo‘lib hisoblanmaydi. 
Sotish bahosidan past narxlarda sotib olingan aksiyalarni sotishda va summalar kamomadida 8410-
«Emission daromad» hisobvarag‘ida zarar aks ettiriladi. 
Misol. 2000 sumlik nominal qiymatli, dastlab 2400 sumdan sotilgan aksiyalar 2600 sumdan 
sotib olindi, keyin esa ikkinchi marta 2000 sumdan sotildi:
D-t 5110-«Hisob-kitob schyoti»-2000 sum D-t 8410-«Emission daromad»-40 sum 
D-t 9690-«Moliyaviy faoliyat bo‘yicha bonshcha harajatlar»-20 sum K-t 8610-«Sotib olingan 
xususiy oddiy aksiyalar»-260 sum. 

---

215 
Qo‘shma korxonaning ustav kapitalini shakllantirishda ta’sis hujjatlarini ro‘yxatdan 
o‘tkazish paytidagi va ustav kapitaliga amalda valyuta va valyuta boyliklariga - oid badallarni kiritish 
paytidagi valyuta kurslarining farqlanishi natijasida kursdagi tafovut yuzaga keladi. 
Misol. Ta’sis shartnomasiga muvofiq qo‘shma korxonaning ustav kapitalida chet ellik 
muassisning ulushi 200 ming dollardan iborat. Hujjatlarni ruyxatda olish paytida 1$ 300 sumga teng 
bo‘lganligini hisobga olgan holda, uning ulushi 60000 ming sum, deb baxrlandi. Biroq pul mablag‘lari 
bilan badallar to‘lash paytida 1$ 310 sumga teng bo‘lgan. Bu esa korxona sum Hisobida 200 ming 
dollarni olib, 60000 ming sum emas, balki 62000 sumga ega bo‘ladi, degan ma’noni anglatadi. Bu 
tafovut 2000 (62000-60000)ming sum qo‘shimcha sarmoyaga kiritiladi: 
D-t 5210-«Mamlakat ichkarisidagi valyuta mablag‘lari»-62000 ming sum K-t 4610-«Ustav