Gafurov adaxam anvarovich

I 
– yashirinyoki kompensatsiyalangan (siydik naylari axaliziyasi);
Ii
– jarayonningzo‗rayishiga qarab megaureterning paydo bo‗lishi;
Iii
–ureterogidronefrozning rivojlanishi, bunga jarayonning siydik 
nayiintramural bo‗limi atrofi bo‗ylab tarqalishi va uning devoridagi silliqmushak 
hujayralar funktsiyasining yo‗qolishi sabab bo‗ladi. 
Bu kasallik bolalarda bir yoshdan 15 yoshgacha, katta odamlarda 
esarivojlanishning 
kechki 
bosqichlarida 
eng 
ko‗p 
aniqlanadi. 
Ikki 
jarayontomonlama ko‗p uchraydi. 
 
Klinikasi. 
Siydik nayi displaziyasining o‗ziga xos klinikko‗rinishi yo‗q; 
ko‗p xollarda bu kasallik pielonefrit yoki buyraketishmovchiligi qo‗shilganda 
aniqlanadi. Bolalarda kasallikning uzoq vaqtklinik simptomlari yo‗qligi 
neyromushak displaziyani kechikibtashxislashning sabablaridan biridir. Birinchi 
bosqichda kasallikningsimptomlari, odatda, kuzatilmaydi. Ikkinchi bosqichda 
birinchi kliniksimptomlar: umumiy holsizlik, tez charchash, bosh og‗rig‗i, qorinda 
simillovchiog‗riq, turg‗un piuriya paydo bo‗ladi. Uchinchi bosqichda klinik 
ko‗rinish aniqroq bilinadi. Qon zardobida mochevina soni 17–25 mmolg‘/lga 
yetadi.
Bolalarda siydik nayining neyromushak displaziyasi ko‗pincha boshqa 
nuqsonli rivojlanishlar (buyrakning polikistozli displaziyasi, faoliyati yo‗qolgan 
rudementar buyrak, qovuq–siydik nayi reflyuksi va b.) Bilan birga uchraydi, 

---

125 
bahzan ikki tomonlama kriptorxizm yoki qorin mushaklari aplaziyasi (―olxo‗ri 
qorin‖ sindromi) birga kuzatiladi. Gidroureteronefrotik transformatsiya albatta 
buyrakning surunkali yetishmovchiligining rivojlanishiga olib keladi. 
Tashxisi. 
Ulg‘tratovush tekshiruvlarida siydiknayi va kosacha–jom 
tizimining kengayishi aniqlanadi.
Xromotsistoskopiyadanuqsonli siydik nayi og‗izchasidanindigokarmin 
chiqishiningbuzilishi. 
Ekskretor urogrammalarda– siydik nayining hamma qismida kengayish 
kuzatiladi.ko‗pchilik bemorlarda siydik yo‗llarining yuqori bo‗limida anchagina 
anatomo– funktsional o‗zarishlar aniqlanadi; siydik naylari keskin kengayadi, 
diametri 3–4smga yetadi va uzayadi– gidronefrotik transformatsiya paydo bo‗ladi.