Sportda matematika

Moyak ortigi
 
konus shaklida burilib, ortig yo‘lini xosil kiladi. Ortig yo‘lining davomi urug 
chikarish yo‘li deb ataladi va uzunligi 40-45 smga teng. Urug chikarish yo‘liga tos bo‘shligida urug 
pufakchalari ochiladi. Urug pufakchalari ishkoriy sekret ishlab chikarib, spermatazoidlarni 
xarakatchanligini oshiradi. Urug chikarish yo‘li prostata bezidan xam o‘tadi. Prostata bezi siydik 
chikarish kanalining boshlangich kismida, kovurganing tagida turadi. Prostata bu bez – muskuli 
a’zo bo‘lib, spermatazoidlarni aktivlovchi moddalar ishlab chikaradi. Tashki tanosil a’zolarga erkak 
ilati va yorgok kiradi. 
Ayollarning tanosil a’zolari 
Ayollarning ichki tanosil a’zolariga tuxumdonlar, bachadon naychalari, qin va tashqi tanosil a’zolar 
kiradi. Kichik tosning shakliga, joylashishiga, tuxumdonlarning korin pardaga, bachadonga va 
bachadon naylariga nisbatan doylashishiga aloxida axamiyatberiladi. So‘ng bachadon shakliga 
siydik pufagi va to‘gri ichakga nisbatan joylashish xususiyatlariga e’tibor beriladi. bachadonning 
keng boylami bilan xususiy boylamlar xam ko‘rsatiladi. 
Tuxumdon
 
– juft bez bo‘lib, ellipsimon shaklga ega, kichik tos ichida joylashgan va bachadonning 
keng boylami vositasida bachadonga tortilgan. Tuxumdon po‘st va magiz moddadan iborat. Po‘st 
moddasi chetdan joylashib folikulalardan iborat. Xar bitta folikul pufakcha bo‘lib, ichida tuxum 
xujayrasi etiladi. Magiz moddasi markazda joylashgan bo‘lib, biriktiruvchi to‘kima va orasiga 
kirgan kon tomirlar va nervlardan iborat. Tuxumdon xam generativ va gormonal funksiyani 
bajaradi. Generativ funksiyasi tuxum xujayralar ishlab chikarishdan iborat. Endokrin funksiyasi esa 
progesteron va follikulin gormonlarini ishlab chikarishdan iborat. Odatda: 28 kunda bitta follikul 
etiladi. Follikul devori yoriladi va etilgan tuxum xujayrasi avval korin bo‘shligiga so‘ng bachadon 
yo‘liga tushadi. Follikul o‘rnida sarik tana rivojlanadi. Agar tuxum otalansa, sarik tanasaklanadi va 
xomiladorlik davrining oyidan so‘ng xajmi kichiklashib, asta-sekin biriktiruvchi to‘kimali 
chandikga aylanadi.