‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi


 Qarang: Sindrov K. Qishloq ho‘jaligi sohasidagi sharlnomalar. - T.:Yangi



Download 12,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/320
Sana22.04.2022
Hajmi12,36 Mb.
#571687
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   320
Bog'liq
Fuqarolik huquqi (Umumiy qism).Рўзиев

Qarang: Sindrov K. Qishloq ho‘jaligi sohasidagi sharlnomalar. - T.:Yangi
asravlodi. 2003. 7—8-b.


umumiy d a’vo muddatinlng uch yil qilib belgilanishi qat’iy — imperativ 
xarakterga ega. Ya’ni, bu muddatni taraflar o ‘z xohishlariga ko‘ra 
o ‘zgartira olmaydilar. Mazkur imperativ norma barcha uchun qulaylik 
tug‘dirish maqsadida o ‘rnatilgan.
Yuqorida aytganimizdek, fuqarolik huquqining manbalari deganda, 
fuqarolik-huquqiy munosabatlarni tartibga soladigan normativ hujjatlar 
tushuniladi.
Huquq manbayini tashkil etgan xalqning erki davlat erki bo‘lib, 
m a’lum shaklda qonunlar va boshqa norm ativ hujjatlarda ifoda- 
lanadi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 7-moddasida: «Xalq 
davlat hokimiyatining birdan-bir manbayidir», deb normalangan.
Huquq manbalari to ‘g‘risida so‘z yuritilganda, birinchi navbatda, 
qonun ustida to‘xtalish lozim. 0 ‘zbekiston Respublikasida qonunlar 
Oliy Majlis-hokimiyatning qonun chiqaruvchi oliy organi tomonidan 
amalga oshiriladi. Qabul qilinadigan bu qonunlar barcha uchun 
majburiy bo‘lgan normativ hujjatlardir.
0 ‘zbekiston Respublikasining asosiy qonuni — Konstitutsiya barcha 
qonunchilik uchun, jumladan, fuqarolik qonunchiligi uchun ham 
rahbariy manba hisoblanadi. Konstitutsiya normalari u yoki bu mu- 
nosabatni umumiy holda, konstitutsiyaviy darajada normalaydi, fuqa- 
rolik huquqiga doir qonunlar esa, uni to‘ldiradi, aniqlashtiradi. Mam- 
lakatimizning Asosiy qonunida huquqning, shu jumladan, fuqarolik 
huquqining asosiy tamoyillari mustahkamlangan. Konstitutsiyaning 
18, 27, 36, 42, 53, 54-moddalari bevosita fuqarolik-huquqiy munosa- 
batlarni tartibga solishga qaratilgan. M asalan, Konstitutsiyaning 
18-moddasida teng huquqlilik to‘g‘risida, 27-moddasida inson sha’ni, 
qadr-qimmatning qadrlanishi to‘g‘risida so‘z boradi. 36-moddada esa, 
har bir kishining mulkdor bo‘lishi mustahkamlab qo‘yilgan. Vorislik 
huquqi qonun bilan kafolatlanishi ta’kidlangan. 42-moddada bo‘lsa, 
ijod erkinligi o‘z ifodasini topgan. Konstitutsiyaning 53-moddasi alohida 
diqqatga sazovordir. Eng awalo, Konstitutsiyada bir marta va ana 
shu moddada «bozor munosabatlari» o ‘z aksini topgan. Undan kelib 
chiqib moddadagi quyidagi holatlarni alohida ko‘rsatish mumkin:
— 0 ‘zbekiston iqtisodiyotining negizini xilma-xil shakldagi mulk 
tashkil etishi;
— iste’molchilar huquqlarining ustuvorligi;
— iqtisodiy faoliyat, tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanish va 
mehnat qilish erkinligi;


— barcha mulk shakUarining tengligi va huquqiy jihatdan bab- 
baravar muhofaza etilishi;
— xususiy mulkning boshqa mulk shakllari kabi daxlsizligi va 
davlat muhofazasida ekanligi;
— 
mulkdor faqat qonunda nazarda tutilgan hoMarda va tartibdagina 
mulkidan mahrum etilishi mumkinligi kabi qoidalar.
Bu holatlar, keyinchalik, mos ravishda 0 ‘zbekiston Respublikasining 
joriy qonun va qonunosti hujjatlarida o ‘z aksini topdi. Konstitutsiya- 
ning 54-moddasida esa mulk huquqining mazmuni bevosita o‘z 
ifodasini topgan. Bunga asosan mulkdor o‘ziga tegishli mol-mulkni 
o ‘z xohishiga ko‘ra egallash, foydalanish, tasarruf qilishga haqli. Ayni 
paytda, mulkdor huquqining chegaralari ham Konstitutsiyada belgilab 
berilgan. Ya’ni mol-mulkdan foydalanish ekologik muhitga zarar 
yetkazmasligi, fuqarolar, yuridik shaxslar va davlatning qonun bilan 
qo‘riqlanadigan huquq va manfaatlariga putur yetkazmasligi lozim.
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining qabul qilinishi davlati- 
mizda yangi ijtimoiy va iqtisodiy munosabatlaming paydo bo‘lishiga 
poydevor bo‘lmoqda.
Eng muhimi, Konstitutsiya fuqarolik huquqining asosiy ishtirok- 
chisi hisoblangan inson va uning manfaatlarini oliy qadriyat deb 
hisoblaydi.
0 ‘zbekiston RespubUkasining fuqarolik kodeksi ham konstitutsiyaviy 
tamoyillarga asoslangan holda bozor iqtisodiyoti sharoitiga mos 
keladigan mexanizmini yaratishga qaratilgan bo‘lib u fuqarolik-huquqiy 
munosabatlarni tartibga solishda alohida o‘rinni egallaydi.
Prezidentimiz I.A. Karimov ta’kidlanganidek, «Qabul qilinadigan 
qonunlar va qonunchilikka oid hujjatlar zaro bog‘langan bo‘lishi 
va ijtimoiy yo‘naltirilgan yaxlit bozor mexanizmining huquqiy tizimini 
jadallik bilan yaratishga ko‘maklashishi кегак»1 .
Bozor munosabatlarining butun tizimini birlashtirishga va uning 
ichki uyg‘unligini ta’minlashga xizmat qiladigan, fuqarolik-huquqiy 
munosabatlarni tartibga soladigan, bozor iqtisodiyoti munosabatlari 
talablariga qaratilgan kodifikatsiyalashtirilgan qonun bu — fuqarolik 
kodeksidir.
Amaldagi fuqarolik kodeksi shaxslarning mulkiy huquqlari bilan 
bog‘liq bo‘lgan masalalarni yangicha hal qildi. Unda:

Download 12,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   320




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish