Касбий қайта тайёрлаш

Психокоррекцион блоклар
 
Диагностик блок
 
Белгиловчи блок
 
Коррекцион блок
 
Баҳоловчи блок
 

---

68 
4. 
Коррекцион таъсирнинг эффективлилигини баҳоловчи блок. 
Мақсад: реакцияларнинг динамикаси ва психологик мазмунига баҳо бера 
олиш ўз-ўзига берган баҳони барқарорлаштириш. 
Психокоррекцион дастурларни тузиш
да қуйидаги ҳолатларни ҳисобга 
олиш зарур: 

коррекцион ишнинг аниқ мақсадини белгилаш; 

коррекцион ишнинг мақсадини конкретлаштиришга ёрдам берадиган 
вазифаларни аниқлаш; 

ишни ўтказиш тактика ва стратегиясини танлаш (индивидуал, гуруҳ ёки 
аралаш); 

методика ва техникани ишлаб чиқиш; 

коррекцион ишга кетадиган умумий вақтни аниқлаш; 

учрашув кунларини белгилаб олиш; 

вақтини аниқлаш (бошида 10-15 минут, охирида 1,5-2 соат); 

коррекцион дастурни ишлаб чиқиш ва мазмун моқиятини белгилаб олиш; 

коррекцион ишда яқин қариндошлар қатнашувини та'минлаш; 

коррекцион дастурни бошлашда динамика ва ўзгартиришлар бўлиши ёки 
бўлмаслигини белгилаш. 
Коррекцион тадбир сўнгида коррекцион дастурнинг самаралилиги, мақсад 
ва вазифаларининг бажарилганлигига баҳо берувчи хулоса ҳисобот 
тайёрланади. 
Психокоррекцион тадбирларнинг самаралилигини баҳолаш қуйидаги 
мезон бўйича аниқланади: 
А) ривожланишдаги қийинчиликнинг ечилиши, барҳам топиши. 
Б) мақсад ва вазифаларнинг белгиланиши, коррекцион эффективлиги узоқ 
муддатдан сўнг, иш охирида аниқланади. 
Коррекцион дастур муаммонинг бутунлай қал бўлишини олдига мақсад 
қилиб қўймайди, балки самарали иш олиб боришда муаммоларнинг йўқолиши 
ва ечилишига қар томондан баҳо берилаётганига қам қаралади.
Масалан: Нутқида камчилиги бўлган болаларучун дастурда иштирок 
этаётган вақтда унинг эмоционал ҳолатининг яхшиланиши, ижобий қис қилиши 
билан белгиланади. 
Дефектолог учун коррекцион дастур ташкил этилиши, мажбуриятни қис 
этиши олдига қўйилган вазифани бажарилиши билан аниқланади. 
Нутқида камчилиги бўлган нинг яқинлари учун эса, нутқида камчилиги 
бўлган да пайдо бўлган муаммонинг қай тарзда ижобий ҳал этилганлиги билан 
аниқланади. Коррекцион дастурларнинг ижобий таъсир доираси унинг 
интенсивлигидадир. 
Коррекцион машқулотлар 1-1,5 соатдан ошмаслиги, олиб борилаётган 
ўйиннинг ма'но жиқатдан ўйланганлиги билан қам боқлиқ. Машқулотлар 
тугагандан кейин қам иложи борича нутқида камчилиги бўлган нинг тараққий 
этиши билан қизиқиб бориш мулоқотни йўқотмаслик 1,2 ойда 1 маротаба 
учраши лозим.

---

69 
Коррекцион дастурлар қанча эрта аниқланиб иш бошланса, шунча тез 
самара беради.
Психокоррекцион ёрдамнинг самаралилигига баҳо бериш борган сари 
долзарблашмоқда. Бу дефектологнинг таъсир эта олиши ва коррекцион ишнинг 
сифатлилигидандир. 
Ишнинг самаралилигини баҳолашда аниқ методни белгилаб олиш зарур. 
Коррекцион ишда ма'лум бир методни олдиндан танлаш қийин, чунки иш 
фаолиятида дефектологлар турли методлардан фойдаланадилар. 
Хатто бир метод ҳар хил мутахассисда турлича натижа беради. 
Ишнинг баҳосини бу методдан хабари бўлмаган эксперт бериши зарур. 
Дефектологнинг тарбиявий-таълимий сифатини ҳисобга олиш керак. 
Дефектологнинг касбига бўлган қизиқишини ҳисобга олиш зарур. 
Гуруҳий коррекцион ишда дефектологнинг профессионал бўлиши катта 
ақамиятга эга. 
Психокоррекцион 
ишларда 
Нутқида 
камчилиги 
бўлган
болаларпсихологик таъсиридан сўнг қуйидагиларга қараб баҳоланади: 
-
ички кечинмаларнинг суб'ектив моқиятининг ўзгарганлиги. 
-
таъсир этгандан сўнг нутқида камчилиги бўлган нинг ижобий томонга 
ўзгариши. 
-
психологик 
таъсир 
самарасини 
белгилашда 
психофизиологик 
методлардан фойдаланиш мумкин. улар инсоннинг вегетатив-соматик 
физиологик ва психик функцияларини баҳолайди.