Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti shahrisabz filiali

Mustaqil ish uchun topshiriqlar. 
 
15.
Din jamiyatda qanday vazifalarni bajaradi (Referat, klaster, krassvord,test, 
slaydlar bilan ishlash)
16.
Dinning regulyatorlik vazifasi deganda nimani tushunasiz (Referat, klaster, 
krassvord,test, slaydlar bilan ishlash)
17.
Dinning kompensatorlik vazifasi nimalardan iborat (Referat, klaster, 
krassvord,test, slaydlar bilan ishlash)
18.
Dinning integratorlik vazifasiga nimalar kiradi (Referat, klaster, krassvord,test, 
slaydlar bilan ishlash)
Mustaqil ish uchun tavsiya etiladigan adabiyotlar ro’yxati 
1.
Дунё динлари тарихи. Ўқув қўлланма. –Т., Тошкент ислом университети 
нашриёт-матбаа бирлашмаси, 2011. 
2.
Диншунослик асослари. Ўқув қўлланма. –Т., Тошкент ислом 
университети нашриёт-матбаа бирлашмаси, 2013. 
3.
Мень А. История религии. – М.: 1994. 
4.
Петер Антерс. Религии современности. История и вера. – М.: Прогресс–
Традиция, 2001.
5.
Радугин А.А. Введение в религиоведение: теория, история и современные 
религии. – М.: 1996. 
6.
Яблоков И.Н. Основы религиоведения. – М. 1998.
 
 
3-Mavzu: Ilk diniy tasavvurlar. (2 soat) 
 
Animizm. Lotin tilida anima – “ruh”, “jon” ma’nolarini anglatadi. Animizm ruhlar 
mavjudligiga ishonch, tabiat kuchlarini ruhlantirish, hayvonot, o‘simlik va jonsiz 
jismlarda ruh ong va tabiiy qudrat borligi haqidagi ta’limotni ilgari suruvchi ilk din 
shaklidir. Ilk bor 1871 yili ingliz antropologi Edvard Teylor tomonidan diniy 
qarashlarning ilk shakli sifatida olg‘a surilgan. U totemizm bilan bir vaqtda shakllangan. 
Totemizm. Totem so‘zi – shimoliy Amerikaning Ojibva qabilasi tilida “uning 
urug‘i” ma’nosini anglatadi. Uning mohiyati “odamlarning hayvonot yoki o‘simlikning 
muayyan turlariga qarindoshlik aloqalari bor”, deb e’tqod qilishidir. Urug‘dosh guruhlar 
o‘zlarini umumiy belgilari va totemlari bo‘lgan hayvon va o‘simlikdan kelib chiqqan 
deb bilar edilar. 

---

248 
Fetishizm. Fetish so‘zi frantsuzcha fetishe – but, sanam, tumor ma’nosidagi so‘zni 
anglatadi. U tabiatdagi jonsiz narsalarga sig‘inishdir. Fetish ham salbiy, ham ijobiy 
ta’sir etish kuchiga ega.
Shomonlik yoxud sehrgarlik («shomon» so‘zining tungus tilidagi ma’nosi 
«sehrgarlik»). Sehrgarlik (afsun, magiya) real natijalar olish uchun ilohiy kuchlarga ta’sir 
etish maqsadida amalga oshiriladigan ritual - urf-odatlar majmuasidir. U totemizm va 
animizm bilan bir vaqtda paydo bo‘lib, u orqali kishilar o‘z totemlari, ota-bobolarining 
ruhlari bilan xayolan bog‘lanishni amalga oshirib kelganlar.
Teologik yondashuvga ko‘ra, turli buyumlarga sig‘inish va ko‘pxudolik, jumladan 
animizm, totemizm, fetishizm va magiya yakkaxudolilikdan keyin yuzaga kelgan. 
Neolit – yangi tosh davri, yangi tosh ishlash, yangi usullar davri bo‘lib, u 
odamlarning turmushini, ularga ta’sir etadigan barcha sohalarni tubdan o‘zgartirdi. 
Dehqonchilik-ziroatchilik, chorvachilikni rivojlanishi, o‘simliklarni o‘stirish, ozuqa 
zahiralarini hosil etishni, yovvoyi hayvonlarni qo‘lga o‘rgatish odamlar hayotida ozuqa 
zahiralarini hosil etish, go‘sht, sut, teridan foydalanishni o‘rgatdi. 
.