O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati

A.Abdukarimov
Kichik ilmiy xodim
D.Kenjayev
Kichik ilmiy xodim
Atrof-muhit va tabiatni muhofaza qilish texnologiyalari ilmiy tadqiqot instituti
 Annotatsiya. 
Maqolada cho‘l mintaqa hududidagi sug‘oriladigan tuproqlarga qo‘llanilgan fosfogipsning ta’sirida 
ftor elementini miqdoran o‘zgarish jarayonlari natijalari keltirilgan.
Kalit so‘zlar
: tuproq , sug‘oriladigan, fosfogips, ftor, minerallar, ftorapatit, biotit, flyuorit.
Аннотация.
 В статье представлены результаты процессов количественного изменения элемента фтора 
под действием фосфогипса, внесенного на орошаемые почвы в пустынной зоне.
 Ключевые слова:
 почва, орошаемые, фосфогипс, фтор, процесс, минералы, фторапатит, биотит, флюорит.
Аbstract.
 the article presents the results of quantitative changes in the element fluorine under the action of phosphogypsum 
applied to irrigated soils in the desert zone.
Key words:
 soil, irrigated, process, minerals, phosphogypsum, fluorine, fluorapatite, biotite, fluorite.
 
Kirish.
Ftor elementining yuqori 
konsentratsiyasi tuproqning kimyoviy xossasini 
o‘zgarishiga olib keladi. Organik moddaning 
suvda eruvchanlik miqdorini ko‘paytiradi, 
tuproqni biologik aktivligini, oksidlanish-
qaytarilish potensialini pasaytiradi. Shuningdek, 
tuproq unumdorligini kamayishiga va ularni 
degradatsiyaga 
uchrashiga 
olib 
keladi.
(M.Aliyeva, A.A.Isakov, T.To‘rayev, 1990, 
J.Sadmuradov 1990).
Mavzuning dolzarbligi. 
Sug‘oriladigan 
tuproqlarda 
ftor 
elementining 
yuqori 
konsentratsiyasi tuproq xossalarini o‘zgarishiga 
olib keladi. Organik moddaning suvda eruvchan 
miqdorini ko‘paytiradi, tuproq unumdorligini 
kamaytirishga degradatsiyaga uchrashini oldini 
olish mavzuni dolzarbligini belgilaydi.