Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

унутилгани учун у билан мослаша 
олмайди. Масалан,
«Устоэ, сизни ... халқ олдида қилган 
улкан хиэматла-
рингиэдан биэ миннатдормиз». Мисолда сўзловчи нут-
қининг «Устоз, сизни...» қисмини 
айтгандан сўнг уни
қандай ривожлантириш устида қилган мулоҳазаси жа-
раёнида аввалги қисмни, аввал ўйланган моделни уну-
тиб қўйган. Шу сабабли тушум келишигида келган еўз
кейинги қисмлар билан грамматик ва мантиқан боғлан-
май қолган.
3. Оғзаки нутқ 
таҳрир 
имкониятидан 
маҳрум. У
қандай шаклда борлиққа келган бўлса, шундайлигича
тингловчнга ҳавола қилинади.
4. Оғзаки нутқда, одатда, мулоқот 
учун энг зарур
нарсаларгина эуҳур 
этилади. 
Бу бир томондан вақт
иқтисоди билан, иккинчидан, нутқ кучини тежаш билан
боғлиқ. Шунга кўра, унда узундан-узоқ кириш, кенг изоҳ-
лар кам учрайди. Аксинча, ҳодисаларнинг, нарсаларнинг
ўзаро боғлиқлик даражалари, уларнинг тингловчи на
сўзловчига равшанлиги 
даражаси 
ҳисобга 
олинади.
Фақат зарурат ҳис этилгандагина 
аввалдан 
маълум
нарсаларга изоҳ берилади.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

5. Оғэаки нугқ сўэ бойлиги жиҳатидан ёэма 
нутҳқа
нисбатан анча камбағал бўлади. Унда бир хил сўзлар,
бир хил шакллар бир қадар кўпроқ такрорланади. Бу
ҳол тил носиталарини танлаш 
қийинчиликлари билан
боғлиқдир.
6. Оғзаки нутқда сўзловчининг 
фаол нутқий ҳара-
кати тўхтам (пауза), оҳанг, урғу, турли хил имо-ишо-
ралар фикрнинг тинглоачига