Кирисиў. Жеке раўажланыў биологиясы пәниның раўажланыў

Асциялардың метаморфозы. 
Асцидиялардың личинкалары сыртқы 
көриниси жағынан ийт балықларды еске түсиреди; олар исинген алдыңғы 
бөлимнен ҳәм жиңишке қуйрыққа ийе болып, ол арқалы личинка жүзеди. 
Личинка денесинде еки топардағы органлар ямаса басламалар кескин 
айрыла баслайды: личинкалық ҳәм дефинитивлик органлар. Бириншиге хорда, 
нерв системасы (бул нерв найының алдыңғы ганглиозлық жуўаныўдан турып 
онда көзшелер, статолит болып хорда қапталында еки булшық ет жапырақлары 
болады) киреди. Личинкалық органларға алдыңғы ақырында жайласқан 
сезиўши, безли органлардан турған жабысыўшы мүшеде киреди. 
Личинканың дефинитивлик бөлимине дем алыў мүшеси ишеклик, тери 
қабығы, жүрек ҳәм тағы басқа органлар басламалары киреди. Личинкалық 
органлар көбинше қуйрықта, ал, дефинитивлик органлар геўде бөлиминде 
топланған болады. Личинка туўылғаннан баслап, личинкалық органлар бирден 
хызмет етеди, себеби личинкада булар раўажланбаған ҳалда болады. 
Асцидиялардың личинкалары сырттан аўқатты ала алмай тийкарынан 
ҳәрекетлениў хызметин атқарады. Личинканың жүзиў дәўири 2-3 күннен 
аспайды. Көпшилик ўақытларда бир неше саатлардан кейин личинка субстратқа 
ямаса затларға алдыңғы ақыры менен жабысып қуйрық геўдеге тартылады, 
хорда, булшық ет, нерв системалары айырым клеткаларға бөлинип, 
фагоцитленип кетеди. Личинканың нерв системасының дефинитивлик органлар 

---

110 
раўажланыўын тыйып метаморфоздың биринши саатларында хызмет ете 
баслайды, ал гейде бир неше ҳәптеден кейин хызмет етеди. 
Метаморфозда личинкалық ҳәм дефинитивлик органлар кескин айрылып, 
салыстырмалы 
ғәрезсиз 
раўажланады. 
Дефинитивлик 
органлардың 
раўажланыўы тез болып метаморфоздың болыўын кескин тезлетпейди. 
Личинкалық органлар личинка жабысыўдан жоғалады. Сонлықтан асцияның 
метаморфозын бузылыўшы ҳәм некробиотикалық деўге болады.