226
22.1-расм. Конференцияга обуна бўлишда фойдаланувчини рўйхатга
олиш учун ойна
22.3-расм. Рўйхатга олинганликни тасдиқлаш
22.3. Usenet сервисининг ишлашини ташкил этиш
Usenetга файлларни юклаш ва эълон қилиш қуйидаги тарзда
бажарилади. Фойдаланувчи унга яқин бўлган
Usenet серверларидан бирида
обуна бўлишни амалга оширади (22.4-расм). Одатда бу ташкилот ёки ўқув
муассасасининг
барча
ахборот
ресурслари
жойлашган
компьютер
ҳисобланади.
1-сервер
мижозлар
1-сервер
мижозлар
N-сервер мижозлари
227
22.4-расм. Usenet серверларини ташкил этиш схемаси
Фойдаланувчилардан янги хабарларни келишини ортиши билан
серверлар бу янги маълумотлар билан ўзаро алмашинади.
Фойдаланувчи
исталган серверда исталган янгиликлар гуруҳига обуна бўлиши мумкин. Ҳар
бир сервер обуна амалга ошириладиган обуначилар рўйхати ва
телеконференциялар рўйхатини юритади. Мақола тушганида сервер унга
маълум бўлган серверларни янги маълумотлар пайдо бўлганлиги ҳақида
хабардор қилади ва сўров бўлганида уларни узатади.
Usenet серверлари уларнинг фойдаланувчилари
бир-бирлари билан
мулоқот қила олиши учун бир-бирларида сақланадиган маълумотлардан нусха
олади (қисман ёки тўлиқ). Лекин улар носинхрон ишлайди. Улардан ҳар бири
кунига бошқа серверлардан юкланадиган маълумотлар ҳажмига ёки камида
уларнинг сақланиши муддатига (
retention rate
) ўз чекланишларига эга.
Бинобарин,
сервернинг
маъмуриятининг
ўзи
қайси
гуруҳларни
синхронлаштириш керак, маълумотлар у ёки бу гуруҳда қандай ҳажмда ва
қанча сақланишини аниқлайди. Ҳар бир сервис ўз имкониятларига кўра ўз
фойдаланувчиларига максимум хизматларни тақдим этишга интилади. Кўплаб
пулли
серверлар
деярли
исталаган
контентни,
ҳатто
қароқчилик
контентларини
логинни
киритилишини
рад
этиш
билан
(ўз
фойдаланувчиларининг ҳаракатларини протоколлаштириш) маъқуллайди ва
файлларни эълон қилинишига чеклашларга эга.
Серверларнинг ўзаро таъсирлашиши NNTP протоколи орқали
амалга
оширилади. NNTP протоколи UUCP протоколининг ўрнига келган ва унинг
мақсади Usenet серверлари орасида маълумотлар алмашинувини тартибга
солиш бўлган. Бундан ташқари, интерактив
протоколдан фойдаланиш
деярли олисдаги серверларда кўриб чиқишга имкон берадиган интерфейс
дастурлар-мижозларни ишлаб чиқишга имкон беради.
UUCP протоколи бўйича янгиликларни узатишда барча янги хабарлар
битта сервердан бошқасига
узатилган, кейин бу сервердан кейигисига
узатилган ва ҳ.к.. Натижада тармоқда серверларда қанчалик бўлган бўлса,
шунчалик бир хил янгиликлар маълумотлар омбори вужудга келган.
Бунда
серверга бу серверда ҳеч кимга керак бўлмайдиган ёки мавжуд бўлган
маълумотлар тушган. Тушунарлики, тармоқ бу ҳолда самарасиз юкланган.
NNTP протоколидан фойдаланиш билан вазият сезиларли ўзгарди.
Интерактив протокол ишлатилганида дастур-серверлар хабарларнинг
мавжудлиги ҳақидаги маълумотлар билан алмашиши ва сўровлари бўлган
маълумотларни буюртма қилиши мумкин.
Протоколда иккита серверлар
даражалари
киритилмоқда.
Марказий
сервер
локал
тармоқларда
янгиликларни
марказлаштирилган
сақланишини
таъминлайди.
Фойдаланувчилар янгиликларни кўриш учун дастур-мижозларни ишлатади.
Бу сервернинг ўзида янгиликлар гуруҳларига фойдаланувчиларнинг
228
обуналари рўйхати ҳам сақланади. Оралиқ ёки «slave» (бўйсунувчи) сервер
одатда кўп фойдаланувчилар сони бўлган машиналарга ўрнатилади ва
фақат охирга келган маълумотларни сақлайди. Барча қолган маълумотлар
учун у тармоқнинг марказий серверига мурожаат қилади.
.
Do'stlaringiz bilan baham: