Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

E’tibor qiling! 
Mazkur tadqiqotning 
asosiy vazifalari
quyidagilardan iborat: 
- xatning aynan muallifini aniqlash (identifikatsiyaviy masala); 
- matn muallifining umumiy bilim darajasi, kasbi, mutaxassisligi 
va boshqa xususiyatlari asosida ma’lum guruh mansubligini belgilash 
(guruhga mansublik-diagnostik masala). 
Ma’lumot uchun! 
Ekspert mutaxassislarning amaliyotiga ko‘ra, 
matnni identifikatsiyaviy tadqiqot ob’ekti bo‘lishi uchun u taxminan 
500 so‘zdan
kam bo‘lmasligi lozim, aks holda matndagi nutq belgi 
alomatlari aniq xulosa chiqarishga yetarli bo‘lmay qoladi.

---

123 
hujjatlarni bajarishda gumon qilingan shaxslarning qo‘lyozmalari, 
pechatlash va ko‘paytirish poligrafiya mahsulotlari kabi matnlar 
hisoblanadi. 
Namunalar xatshunoslik tekshiruviga taqdim etiladigan ob’ektlar 
kabi erkin, eksperimental va oraliq vaqtiga tegishli bo‘lgan xatlar 
bo‘lishi mumkin. 
Tasniflashga oid guruhga mansublik va diagnostik masalani hal 
qilish uchun hozirgi kunda ekspertiza faoliyatida nazariy va uslubiy 
asoslar ishlab chiqilgan. Hujjatlarning matni mazmunini tahlil qilish 
bilan uning muallifini alohida guruhga mansubligi masalasi hal 
qilinmoqda. Masalan, hujjatdagi matn qaysi millat tilida yozilganligiga 
qarab muallifga nisbatan bu til-ona tili bo‘lib hisoblanadimi yoki boshqa 
xorij til ekanligini aniqlash mumkin. 
Muallifshunoslik tekshiruvi 
bir necha bosqichdan
iborat: 
birinchi
bosqichda
ekspertizaga yuborilgan material bilan tanishib 
chiqib, 
qaror-ajrimda 
belgilangan 
tadqiqot 
vazifasi, 
tekshiruv 
ob’ektlarining soni, sifati etarli va yaroqli ekanligi aniqlanadi.
Ikkinchi bosqichda
tekshiriluvchi va namuna ob’ektlar har biri 
alohida ko‘zdan kechirilib tahlil qilinadi, ulardagi nutq xususiyatiga 
tegishli bo‘lgan sifat belgilari: leksika, sintaksis, jumla tuzish va fikrni 
yozma shakllantirishning o‘ziga xosligi aniqlanadi. Tekshiriluvchi 
mualliflar soni qancha bo‘lsa, har birining xat namunalari alohida-
alohida guruhga ajratilib, alohida qiyoslanib tadqiq etiladi. 
Solishtirib tekshirish natijasida ma’lum belgi xususiyatlarining 
o‘xshashligi yoki qarama-qarshilik holatlari asosida tegishli 
xulosalarning asoslari shakllanadi. 
Tekshirilayotgan muallifning aynanligi yoki uni ma’lum bir 
guruhga oidligi (ma’lumoti, saviyasining darajasi, mutaxassisligi va 
boshqa xususiyatlari)ga ko‘ra baholanib xulosa qilinadi. 
Hozirgi kunda dastxatshunoslik va muallifshunoslik tadqiqotida