Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

5-bosqich.
Jabrlanuvchilarning qarshilik ko‘rsatishini oldini olish 
va nazorat qilib turish tizimini yo‘lga qo‘yish. 
YUqoridagi masalalarni hal qilish maqsadida odam sadosi 
jinoyatini sodir etuvchilar quyidagi harakatlarni amalga oshirishadi: 
1)
Jabrlanuvchilarga yolg‘on ma’lumotlar berish. Bundan tashqari 
faoliyat turi haqida to‘g‘ri ma’lumot berilsada, haqiqiy ishlash holati, 
hajmi, ayrim mashaqqatlari, ishlash tartibini tartibga solinmagani, 
xavfsizlik qoidalariga rioya qilinmasligi, og‘ir sharoitlarda ishlash, 
tinimsiz ishlash tizimining mavjudligi. Bunda jabrlanuvchi ishning 
og‘irligini haqida tasavvurga ega bo‘lsada, ishning mashaqqatihaqida 
tasavvurga ega bo‘lmaydi. Ishlash sharoiti kutilganidek bo‘lsa-da, unga 
haq to‘lash talabga javob bermaydi.
2)
Jabrlanuvchilarshaxsni tasdiqlovchi hujjatlarini olib qo‘yish. Bu 
orqali ularni xorijiy mamlakatda erkin harakatlanishini huquqi 
cheklanadi.
3)
Psixologik ta’sir ko‘rsatish. Bunda jabrlanuvchilarga yoki 
ularning yaqin qarindoshlariga, mulkiga zarar etkazish qo‘rqitaladi. 
Qo‘rqitish jabrlanuvchiga taaluqli biror sirni oshkor qilish bilan amalga 
oshirilishi mumkin.
4)
Jismoniy zo‘rlik ishlatish– urish, do‘pposlash, qiynash 
ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.
5)
Jabrlanuvchini doimiy qaram (qarzdor qilish) holatiga solib 
qo‘yish. 
6)
Jabrlanuvchilarni tashqi muhitdan ajralgan joylarda saqlash 
orqali amalga oshiriladi. 
6-bosqich.
Jabrlanuvchilarini ekspluatatsiya qilish.Ekspluatatsiya 
qilishning quyidagi turlari mavjud: seksual xarakterdagi ekspluatatsiya; 
sohasida 
ishlashga 
qaratilgan 
ekspluatatsiya. 
Ushbu 
holat 
jabrlanuvchining mehnatidan moddiy boyliklarni yaratish maqsadida 
foydalanishda ifodalanadi; tilanchilik; inson tana yoki ichki a’zolarini 
olish maqsadida. 
 

---

417 
Xalqaro migratsiya tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, sobiq Sovet 
Ittifoqi hududida ayollarni taklif qiluvchi, pochta orqali ish olib 
boruvchi “nikoh agentliklari” uyushgan jinoiy guruhlar nazorati ostida 
bo‘lgan. Bu agentliklarning ko‘pi Internet orqali ish ko‘radi. 
YOllovchilar “nikoh agentliklari”dan sayohat qilishni yoki muhojirlikda 
bo‘lish istagida yosh juvonlarni izlab topish vositasi sifatida 
foydalanadilar. SHahvoniy xizmatlar ko‘rsatishga oid noqonuniy 
faoliyat bir necha shakllarda namoyon bo‘ladi. YOllovchilar bunda, 
vositachilar yoki yordamchilar ko‘magidan foydalanishi ham mumkin. 
Odatda, yollovchilarning o‘zi ayoldan bir muncha vaqt foydalanadi, 
keyin esa uni turli pornografik harakatlarga majburlaydi va oxir-
oqibatda qo‘shmachilik bilan shug‘ullanuvchi shaxslarga sotib yuboradi 
yoki ayolni bevosita fohishaxonaga topshiradi. 
Ayollarni yollashda eng keng tarqalgan usullardan yana biri – bu 
ularning ishonchini qozongan do‘stlari va tanishlari orqali yollashdir. 
Bunday holat “ikkinchi to‘lqin” deb nomlanib, unda O‘zbekiston 
hududidan olib ketilgan ayollar uylariga boshqa ayollarni yollash uchun 
qaytariladilar. Ayolllar boshqa davlatga olib chiqib ketilgan vaqtdan 
boshlab shahvoniy maqsadlarda ekspluatatsiya qilinadi. Majburiy 
turdagi shahvoniy xizmat ko‘rsatish bu shaxsni o‘zi hoxlamagan holda 
jinoyat jabrlanuvchisiga aylanishiga olib keladi.
YOllash usullaridan qat’i nazar yollangan ayollarning aksariyati 
shahvoniy ekspluatatsiya va majburlanishga duch kelish haqida umuman 
bilmaydi. Ayol belgilangan mamlakatga etib borganidan so‘ng “odam 
savdogarlari” yoki “qo‘shmachilar” unga ofitsiantka, enaga yoki avval 
taklif etilganidek biron-bir kasb egasi sifatida ishlamasligini, balki 
fohishalik bilan shug‘ullanishi to‘g‘risida ma’lum qiladilar.