Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Esda tuting! Ballistika
(grek tilida “ballo” “otaman” so‘zini 
bildiradi) ning asosiy mohiyatini o‘q (sochma o‘qlar)ning qurol 
ichidagi va havodagi harakatini o‘rganish tashkil etadi.

---

96 
Hodisa joyidan, jabrlanuvchi tanasidan topilgan va olingan o‘q-
gilzalar bilan bir qatorda, solishtirib tekshirish uchun eksperimental 
otishdan hosil qilingan o‘q va gilza, porox qoldiqlari, sochma o‘q 
namunalari ham tekshiruv ob’ektlari qatoriga kiradi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
O‘q-otish qurollarining turlari va qismlari 
Tergov va ekspertiza amaliyotida jinoiy maqsadda ishlatiladigan 
o‘q otish qurollaridan ko‘p hollarda kichik, kalta stvolli qo‘lda otishga 
mo‘ljallanganlari uchrab turadi. Otish qurolining stvoli (o‘q chiqadigan 
yo‘li) silliq silindr shaklida bo‘lib boshlanish joyi dasta ustida bo‘lib, 
E’tibor qiling!
Kriminalistik ballistika tekshiruviga quyidagi 
ob’ektlar
kiradi: o‘q-otar quroli, unga o‘xshash bo‘lgan moslama va 
yasama qurollar, qurolning ayrim qismlari, otilgan-otilmagan harbiy 
snaryadlar, portlovchi moddalar va ularning qoldiq zarrachalari, otishdan 
hosil bo‘ladigan turli to‘siqlardagi izlar va jarohatlar, alohida otilgan o‘q 
(snaryad), gilza, sochma o‘q donalari (drob, kartech) va boshqalar. 
Ballistik tadqiqot o‘tkazish vazifasiga oid masalalar 
Tasniflashga oid masalalar
Diagnostik masalalar
Identifikatsiyaviy masalalar 
Otish qurolini qo‘llashdagi 
vaziyatlar
otish qurolining soz-
nosozligi, otishga 
yaroqli ekanligi va 
quroldan o‘q o‘z-o‘zidan 
otilib ketishi 
mumkinligini aniqlash 
otilgan o‘q va gilza avval bitta 
patronni tashkil qilganligini 
aniqlash; o‘q va gilzalar aynan 
qaysi quroldan otilganligini 
aniqlash 
otish sharoiti-holati (joyi, 
masofasi, o‘qning yo‘nalishi) 
va boshqa holatlarni aniqlash) 
o‘q-otar qurollarining tuzilishi bo‘yicha turlari, ularning har bir tur yoki guruhga tegishli 
bo‘lgan qismlari;
o‘q, gilza qanday quroldan otilganligini (aynanlik yoki guruh mansubligini) aniqlash; 
otish qurollarini, patron, portlovchi moddalar va ularning qismlarini kelib chiqish (ishlab 
chiqish) usulini aniqlash; 
otish quroliga o‘xshash buyumlarni otish quroli qatoriga kiritish. 

---

97 
chiqish (uchi) dan biroz diametri jihatdan kattaroq bo‘ladi. Bu joyni 
ballistkada “patronnik” – o‘q bilan gilzaning birgaligini tashkil qiluvchi 
patronlarning joylashuv joyi ham deyiladi. Otishga tayyorlangan patron 
stvolning bosh tomonida joylashgan bo‘lib, harbiy holatga keltirilganda 
patronning gilza ustidagi kapsuli (portlovchi poroxni yondiruvchi qismi) 
tepki to‘g‘risiga joylashadi. 
Qo‘lda otishga mo‘ljallangan barcha qurollar