Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Stereoskopik suratga olish
predmetlarni keng hajmda idrok etish 
imkonini beradi, bu esa ularning shakli va o‘zaro joylashganligi haqida 
kengroq tasavvur beradi. U stereoskopik suratga olish bazasi deb 
ataluvchi masofadan bir-biridan uzoqlikda joylashgan ikkita nuqtadan 
olish imkonini ko‘rsatadi. Bazisning masofasi odam ko‘zi qorachig‘lari 
orasidagi masofa (65-70 mm) ga teng. SHunday qilib har bir nuqtadan 
olingan tasvirlar xuddi chap yoki o‘ng ko‘z bilan alohida-alohida 
ko‘rilishi mumkin kabi bo‘ladi. Olingan suratlarga shunday ishlov 
beriladiki, har bir surat 42/36 mmga teng bo‘lishi kerak. Har bir rasm 
E'tibor qiling! Panoramali usulda suratga olish vertikal va gorizontal 
tarzda bajarilishi mumkin. Vertikal usulda fazo yoki tik holatdagi 
ob'ektni, gorizontalda esa uzoqdan ko'rinib turgan uchastkalar suratga 
olinishi mumkin. hozirgi amaliyotda ko'proq gorizontal usullar 
qo'llaniladi. Bunda to'g'ri chiziqli va aylanma usullardan foydalanish 
mumkin. To'g'ri chiziq bo'yicha panoramali suratga olishda lozim 
bo'lgan uchastka qarshisida to'g'ri chiziq hosil qilinib, shu chiziq 
bo'yicha bir necha nuqtalarga to'htalib surat olinadi. Aylanma usuldagi 
fotoapparat shtativ o'qlar atrofida gorizontal tekislik bo'yicha 
aylantiriladi. Aylanma syomka ob'ektivning oldingi plani apparatdan 
ancha uzoq bo'lganida qo'llaniladi (masalan, katta hovlini uning 
markazidan suratga olish), aks holda jiddiy buzilishlar bo'ladi.
Ma'lumot uchun! Panoramali suratga olish mahsus apparatura (
“FT-2” 
va “Gorizont” panorama apparatlari) yordamida ham amalga 
oshirilishi mumkin. Gorizontal bo'yicha 120 gradus burchakda suratga 
olish imkonini beradigan “FT-2” apparatining negativ surati 24x100 
mm, ya'ni 3ta oddiy kadrdan uzun, “Gorizont” apparati esa – 
24x57,5mm. 

---

62 
kartonga yopishtiriladi (o‘ngi o‘ngga, chapi chapga) va bunda ular 
orasidagi masofa 65 mmga teng bo‘lishi kerak. Bunday surat juft 
sterieoskop 
orqali 
tomosha 
qilinadi. 
Moslamaning 
tuzilishi 
stereojuftlikni yaxshiroq hajmli effekt olinishi uchun okulyarlardan 
uzoqlashtirish va yaqinlashtirish imkonini beradi. 
Stereoskopik fototasvirda detal suratga olishda foydalaniladi. 
O‘lchamli fototasvir ob’ektlar orasidagi masofani bilish imkonini beradi. 
Ushbu fototasvir ikki ko‘rinishda amalga oshiriladi: 1) masshtabli 
fototasvir; 2) metrik fototasvir.