Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

E’tibor qiling! 
Tajribalarning o‘zi, ularning eng muhim holatlari 
va olingan natijalar fotosuratlarda yoki videotasvirga tushirish yo‘li 
bilan qayd etiladi. Bundan tashqari, o‘lchash, ovoz yozish, chizmalar 
tuzish, eksperimental qoliplar va izlarning nusxalarini tayyorlash 
amalga oshirilishi mumkin. 

---

223 
Boshqa tomondan, tergov eksperimentining salbiy natijasi 
shaxsning hayajonlanishi, u ko‘nikmagan sharoitlar tufayli o‘z 
harakatlarini boshqarish yoki intellektual imkoniyatlarning susayishi 
oqibati bo‘lishi ham mumkin. SHu sababli bunday hollarda 
eksperimentning salbiy natijasi mutlaqo ishonchli deb qaralishi mumkin 
emas, demak, tajriba o‘tkazish yo‘li bilan tekshirishga sabab bo‘lgan 
voqeaning realligi to‘g‘risidagi masala ochiq qolishi va boshqa tergov 
harakatlari yordamida aniqlanishi lozim.
Tergov qilinayotgan jinoyat voqeasi mexanizmining ayrim 
elementlarini tekshirishga qaratilgan eksperimentlarning natijalari ham 
uzil-kesil, ham ko‘p ma’noli bo‘lishi mumkin.
Eksperiment 
jarayonida 
qo‘llanilgan kriminalistik texnika 
vositalarining mahsulotlari (kino, ovoz yozish, video tasmalari, foto-
suratlar, chizmalar) bayonnomaga ilova qilinganligi ham ko‘rsatilishi 
lozim.
Tergov eksperimenti natijalarini baholash jinoyat ishidagi 
materiallar boshqa dalillar bilan solishtirib, ularni o‘zaro bog‘liqligi, bir-
birini to‘ldirishi asosida qabul qilinadi. Dalillarni baholashning tartib-
qoidalari xususiyati qonun asosida bo‘lib, umumiy prinsiplarni qo‘llash 
bilan amalga oshiriladi.
Tergov eksperimentining natijalari tasdiqlovchi yoki inkor etuvchi 
(salbiy) bo‘lishidan qat’i nazar, har ikkala turi ham dalil bo‘lib xizmat 
qiladi. Birinchi turi tekshirilayotgan hodisa dalilni to‘g‘ri bo‘lishi 
ehtimol ekanligini, ko‘rsatuvdagi dalillar hodisa haqiqat bo‘lib o‘tgan 
deb hisoblashga va tergovning keyingi navbatdagi chora-tadbirlarini 
to‘g‘ri belgilashga va o‘tkazishga imkon beradi. 
Ikkinchi turdagi natija, ya’ni eksperiment tekshiruvidagi holat 
vaziyatlarni tasdiqlamasa, inkor etsa, bu holda ko‘rsatuvdagi holat 
dalillari noto‘g‘ri yoritilganligi, tusmol noto‘g‘ri ekanligi aniqlanadi. 
Eksperiment natijalari, ularning qanday shaklda, turda bo‘lishidan qat’i