Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

bosqichlarni
o‘z ichiga oladi: umumiy ko‘zdan kechirish, mufassal 
tekshirish va natijalarni qayd etish. 
Umumiy ko‘zdan kechirish
 
jarayonida tergovchi hodisa sodir 
bo‘lgan joyni aynib chiqib, yuz bergan voqea haqida umumiy tasavvur 
hosil qiladi, ko‘zdan kechirilishi lozim bo‘lgan hududuning optimal 
chegarasini belgilaydi. Ushbu hududga tergovchi yuz bergan voqea 
izlari aniqlangan joy bilan birga, jinoyatchining izlari topilishi mumkin 
bo‘lgan qo‘shni hududlar va binolarni ham kiritadi. Joyda mo‘ljal olib, 
tergovchi fotosuratga tushirish yoki videotasvirga olishni amalga 
oshiradi, ham sharoitni, ham bu erdagi asosiy ob’ektlarning o‘zaro 
joylashuvi va o‘zaro aloqasini o‘rganadi va qayd etadi. 
Umumiy ko‘zdan kechirish jarayonida quyidagi muhim savollarga 
dastlabki javoblar olinishi mumkin: hodisa sodir bo‘lgan joydagi 
voqealar rivojini qaerdan turib kuzatish, jabrlanuvchi va jinoyatchining 
ovozlarini eshitish mumkin bo‘lgan; jinoyatchi bu erga pinhona kelishi 
yoki bu erni tark etishi mumkin bo‘lganmi, hodisa sodir bo‘lgan joydan 
tashqarida uning izlari qolgan bo‘lishi mumkinmi va h.k. Ushbu 
bosqichda qo‘shni hududlarni tekshirish, aybdorni tezkor ta’qib qilish 
uchun xizmat itini qo‘llashning maqsadga muvofiqligi to‘g‘risidagi 
masala hal qilinishi mumkin. 
Umumiy ko‘zdan kechirish jarayonida yuz bergan voqeaning 
xususiyati to‘g‘risidagi tusmollar aniqlashtiriladi, tergovchi ko‘zdan 
kechirish borasidagi o‘z harakatlarining oldinma-ketinligini, hodisa 

---

200 
sodir bo‘lgan joy sharoitlarini tekshirish uchun talab etiladigan usullar 
va texnik-kriminalistik vositalarni aniqlaydi. 
Mufassal tekshirish
 
harakatning boshlang‘ich nuqtasi va 
yo‘nalishini tanlashdan boshlanadi. Odatda hodisa sodir bo‘lgan joyni 
tekshirish uning markazidan boshlanadi. Hodisa sodir bo‘lgan joyning 
markazi deganda uning eng muhim tuguni (asosiy izlar jamlangan joy) 
yoki ob’ekti (murda, qulfi buzilgan seyf va sh.k.) tushuniladi. Markazni 
aniqlash qiyin bo‘lgan yoki hodisa sodir bo‘lgan joydan tashqarida 
topilgan izlarning shikastlanish xavfi mavjud bo‘lgan holda ko‘zdan 
kechirish hodisa sodir bo‘lgan joyning chetidan boshlanadi.
Hodisa sodir bo‘lgan joyni ko‘lamli qamrab olish usuliga qarab, 
ko‘zdan kechirish yaxlit bo‘lishi, ya’ni butun hudud tekshirilishi va 
hodisa sodir bo‘lgan joyni tanlab tekshirish amalga oshirilishi, ya’ni 
asosiy e’tibor uning jinoyat izlari jamlangan alohida qismlarini 
tekshirishga qaratilishi mumkin. Tanlab ko‘zdan kechirish odatda hodisa 
sodir bo‘lgan joyni yaxlit ko‘zdan kechirishda qo‘shimcha usul sifatida 
qo‘llaniladi. 
Mufassal tekshirish jarayonida statik va dinamik bosqichlar 
farqlanadi.