Ta’limda raqamli texnologiyalar. Darslik. T. E. Delov, G. T

Savol va topshiriqlar
1. "Bulutli va bulutli texnologiyalar" tushunchasiga tavsif bering. 
2. Bulutli saqlashga misollar keltiring. 
3. Bulutli texnologiyalarning "kamchiliklari va ijobiy tomonlari" ni ta'riflang. 
3.3.
 
Raqamli taʻlim resurslarini dasturiy taʻminotlarning ahamiyati. RTR 
ishlab chiqishning instrumental vositalari. Raqamli kontent 
tushunchasi. Raqamli kontentni yaratish. 
Elektron ta’lim resurslarini ishlab chiqish jarayoni ikkita asosiy bosqichdan 
iborat: tayyorgarlik va yig‘ish. 
Tayyorgarlik bosqichida quyidagilar mavjud: 
• asosiy tarkibni shakllantirish va manbalarni tanlash; 
• ssenariy yoki tarkib jadvali tuziladi va material tuziladi; 
• asosiy bo‘limlar tuziladi va bo‘limlar uchun matn tanlanadi; 
• multimediyani amalga oshirish uchun materiallar (videokliplar, saundtrek, 
grafik tasvirlar) yaratiladi va qayta ishlanadi. 
Ikkinchi bosqich kompozitsion hisoblanadi. Yig‘ishda elektron o‘qitish 
vositalarining barcha ishlab chiqilgan va tanlangan qismlari muallif tomonidan 
o‘ylab topilgan ssenariyga muvofiq yaxlit holda yig‘iladi. 
Umuman olganda, ESMni ishlab chiqish jarayoni 3.1-rasmda ko‘rsatilgan 
diagramma bilan tushuntiriladi. 

---

98 
3.3-rasm.- ESMni ishlab chiqish jarayoni
Elektron ta’lim manbalari tarkibida kirish elementi va bo‘limlar, boblar va 
mavzulardan iborat asosiy qism muhim element hisoblanadi. Kirish elektron ta’lim 
resursining dolzarbligini isbotlaydi va ta’lim darajasi va o‘quv kursi uchun 
mo‘ljallangan auditoriyani belgilaydi. Tarkibni shakllantirishda uni ikki qismga 
bo‘lish kerak: asosiy yoki qo‘shimcha. Asosiy qismi o‘qish uchun, qo‘shimcha 
qismi esa ufqni kengaytirish, motivatsiyani oshirish va h.k.
Tayyorgarlik bosqichida o‘quv resurslari uchun manba materiallari tanlanadi 
yoki ishlab chiqiladi, masalan: matn, grafik materiallar, animatsiya, audio va video 
qismlari va boshqalar, shu jumladan dasturlar to‘plamini olish yoki ishlab chiqish. 
Odatda, bu bosqichda umumiy maqsadli dasturlar qo‘llaniladi: matn va grafik 
muharrirlari, animatorlar, audio/videoni raqamlashtirish dasturlari, dasturlash 
vositalari va boshqalar. 
Elektron ta’lim manbalarining tuzilishi va mazmunini ishlab chiqishda siz 
quyidagi printsiplar va texnologik xususiyatlarga rioya qilishingiz kerak: 
Pedagogik yondashuvning ustuvorligi printsipi: u ta’lim maqsadini belgilash 
va bir yoki bir nechta didaktik yondashuvlar kombinatsiyasi asosida ta’lim faoliyati 
mazmunini rivojlantirish orqali amalga oshiriladi: tizimli, sinergetik, muammoli, 
algoritmik, dasturlashtirilgan, loyihaga asoslangan, evristik, kompetentsiyaga 
ESMni ishlab 
chiqish 
muammosini
ng bayoni
Tayyorgarlik 
bosqichi
manbalarni 
tanlash
moddiy 
tuzilish
Matnni 
tayyorlash
multimediya 
tayyorlash
Joylashtirish 
bosqichi
Bo'limni 
yig'ish
Tekshirish 
qismini 
tayyorlash
Interfeys 
shakllanishi

---

99 
asoslangan va boshqalar. Tizimli yondashuv shuni anglatadiki, ma'ruza materiallari, 
seminarlar va qo‘shma darslar (masalan, gumanitar va umumiy fanlar bo‘yicha 
amaliyot) o‘z ichiga olgan keng qamrovli qo‘llanmalarni ishlab chiqish maqsadga 
muvofiqdir. 
Принцип модуля
: разбивка материала на разделы, состоящие из модулей, 
минимальных по объему, но замкнутых по содержанию. 
Принцип полноты:
каждый модуль должен иметь следующие 
компоненты: теоретическое ядро, контрольные вопросы по теории и примеры. 
Иногда полезно давать исторический комментарий или хронологическую 
картину развития конкретного направления.