1-Ma’ruza: Falsafa: uning predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli. Reja

tayangan  holda  oqilona  asoslangan  javoblar  berishga  harakat  qiladigan, 

savollar  tug’diradigan  har  qanday  ob’ektiv  va  sub’ektiv  borliqdir.    Boshqacha 

aytganda,  muayyan    ob’ekt    haqida  muayyan  tasavvur  hosil  qilish  maqsadida 

savol  berishga  asos  bo’lishi  mumkin  bo’lgan  hamma  narsa  falsafaning 

predmetidir. SHu munosabat bilan u yoki bu odamning falsafiy qarashlari haqida 

va hatto uning falsafasi to’g’risida so’z yuritish mutlaqo o’rinli bo’ladi va bunga 

biz kundalik hayotda tez-tez duch kelamiz.  

Dunyoqarashni  shakllantirish  funksiyasi  insonning    o’z-o’zini  va  o’zini 

qurshagan  borliqni  tushunishi,  shuningdek  turli  voqealar,  hodisalarni  va  o’z 

burchini  qanday  talqin  qilishida  namoyon  bo’ladi..  YUqorida  ko’rsatib 

o’tilganidek,  inson  dunyoqarashida  e’tiqodlar  va  bilimlar,  tuyg’ular  va 

emotsiyalar,  oqilonalik  va  irratsionallik,  tajriba,  intuitsiya  va  hokazolar 

chambarchas bog’lanadi. Ayni shu sababli falsafasiz dunyoning yaxlit manzarasini 

yaratish  mumkin  emas,  chunki,  «hamma  narsaga  aralashadigan»  falsafagina 

dunyoqarashning o’zaro bog’lanmagan turli «parchalari»ni birlashtirib, shu tariqa 

odamlarning  butun  borliqqa  nisbatan  umumiy,  izchil  va  mantiqan  to’g’ri 

munosabatini  yaratish  imkonini  beradi.  Bunda  falsafa  ayrim  ikir-chikirlar, 

ahamiyatsiz tafsilotlarni mavhumlashtiradi va umumiy aloqalarga, turli narsalar va 

hodisalar  xossalarining  birligiga  e’tiborni  qaratadi  va  shu  tariqa  o’zining  bosh 

funksiyasi – dunyoqarashni shakllantirish funksiyasini bajaradi.  

---