Toshkent davlat sharqshunoslik instituti ―Sharq tillarini o‗qitish metodikasi va pedagogika‖ kafedrasi

bildiruvchi  lotincha  so‗zdan  paydo  bo‗lgan.  Eramizdan  oldingiIII-IV  asrlarda  qadimgi 
Gresiyada,  quldorlarning  bolalarini  qo‗lidan  yetaklab  ovqatlantirishga,  sayrga  olib  boruvchi, 
tabiat  qo‗ynidao‗yna  tuvchi  tarbiyachi  tarbiyachi–  qullarni  «pedagog»  deb  atalgan.  U  bolaning 
kamolga yetishiga  mas‘ul bo‗lgan, bolani maktabga yetaklab borgan va olib kelgan. Keyinchalik 
esa  pedagog  deb  maxsus  tayyorlangan,  pedagogik  faoliyat  ular  uchun  kasb  bo‗lgan  kishilarni 
atashgan. 
Keyinchalik  pedagogika  so‗zi  kengroq  ma‘noda  qo‗llaniladigan  bo‗ldi,  ya‘ni  bolani 
xayotga tayyorlash, unga tarbiya va bilim berish, uni ma‘nan va ruxan rivojlantirish tushunilgan. 
Kitoblarda taniqli odamlarning nomlari zikr etilganda esa ularga tarbiya bergan pedagoglarining 
nomlari xam berilganligini ko‗rishimiz mumkin. Asirlar davomida  yeg‗ilgan bilimlar, tajribalar 
bola  tarbiyasiga  oid  yangi  fan  paydo  bo‗lishiga  olib  kelgan.  Shunday  qilib  pedagogika  bolani 
tarbiyalash  va  bilim  berish  xaqidagi  fanga  aylangan.  XX  asrning  oxirgi  o‗n  yilligida  malakali 

---

pedagogik  boshqaruv  faqatgina  bolalargagina  emas  balki  kattalarga  xam  kerakligiisbotlangan. 
Zamonaviy  pedagogikaning  eng  qisqa  va  aniqroq  bo‗lgan  talqini  -  bu  insonni  tarbiyalash 
xaqidagi fan deb izoxlang. «Tarbiyalash» so‗zining ma‘nosiinsonga bilim berish, tarbiyalash va 
rivojlantirish ma‘nosida tushuniladi. Jaxon pedagogik leksikonida  «androgika», (ya‘ni  «andros» 
-  erkak,  «ago»  -  olib  boruvchi)  va  «antropogika»  (ya‘ni  «antropos»  -  inson  va  «ago»  -  olib 
boruvchi) tarixiy so‗zlar ishlatilib kelinadi.    
Pedagogika  ta‘lim-tarbiyaning  maqsad  va  vazifalari,  ularning  mazmuni,  tashkil  etish 
shakllari  xamda  usullari  xaqida  ma‘lumot  beruvchi  fanga  aylandi.  bugungi  kunda  pedagogika 
fani  o‗sib  kelayotgan  yosh  avlodni  barkamol  inson  qilib  tarbiyalash  uchun  ta‘lim-tarbiyaning 
mazmuni,  umumiy  qonun-qoidalari  va  amalga  oshirish  yo‗llarini  o‗rganuvchi  va  o‗rgatuvchi 
fandir. 
Kishi  pedagogika  fanini  xam  nazariy,  xam  amaliy  jixatdan  puxta  o‗rganishi  lozim,  uni 
nafaqat  bilish,  balki  amalda  qullay  olishi  xam  lozim.  Bunda  tarbiyachining  beg‗araz  mexnati, 
bolalarni  sevishi  va  ularga  jon  fido  aylashlari  tarbiya  samaradorligini  ta‘minlaydi.  Tarbiyalash 
g‗oyat  nozik  san‘at  bo‗lib,  unga  juda  jiddiy  yondoshmoq  darkor.  Ayniqsa,  pedagoglik  ishini 
o‗ziga kasb qilib olgan  kishilar mazkur fanni chuqur va puxta bilishlari  shart. Aks xolda katta 
xatolarga yo‗l qo‗yishlari mumkin.