Ijtimoiy-iқtisodiy tizimlar va mulkchilik munosabatlari


-chizma.  O’zbekistonda  mulkni  davlat  tasarrufidan  chiqarish  va



Download 0,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/42
Sana12.01.2021
Hajmi0,58 Mb.
#55443
TuriReferat
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   42
Bog'liq
mulkchilik munosabatlari jamiyat iqtisodiy taraqqiyotining asosiy vositalaridan biri sifatida

5-chizma. 

O’zbekistonda  mulkni  davlat  tasarrufidan  chiqarish  va 

xususiylashtirish jarayonini amalga oshirish bosqichlari. 

 

Savdo,  aholiga  maishiy  xizmat  ko’rsatish,  mahalliy  sanoat  korxonalari 



xususiy  va  jamoa  mulki  qilib  berildi.  Natijada  1997  yilda  savdo-sotiq  hajmi  va 

Умумий  уй-жой  фондини,  савдо,  маhаллий  саноат, 

хизмат  кўрсатиш  корхоналарини,  qишлоq  хўжалик 

маhсулотларини  qайта  ишлаш  тизими  корхоналарини 

хусусийлаштириш 

Кўплаб  ўрта  ва  йирик  корхоналар  hиссадорлик 

жамиятларига айлантириш hамда уларнинг акцияларини 

республика qимматбаhо qоg`озлар бозорида сотиш   

Акцияларининг  назорат  пакети  давлат  мулкида  бўлган 

йирик корхона ва тармоqларни хусусийлаштириш 

I-босqич 

(1992-1993 

йиллар) 

II-босqич 

(1994-1995 

йиллар) 


III-босqич 

(1996-1998 

йиллар) 

IV-босqич 

(1998-2002 

йиллар) 


 

Хусусийлаштирилган 

корхоналарга 

хорижий 


инвестицияларни 

жалб 


этиш, 

бошqарув 

самарадорлигини 

ошириш 


ва 

мулкчилик 

янги 

муносабатларини  тўлаqонли  амал  qилиши  учун 



шароитлар яратиш 

V-боcqич 

(2003 йилдан

 

бошлаб) 



 

 

Хусусийлаштириш 



жараёнлари 

самарадорлигини 

ошириш  ва  жадаллаштириш,  иqтисодиётда  хусусий 

секторнинг  иштирокини  фаоллаштириш  ва  салмоg`ини 

ошириш  



 

27 


umumiy  ovqatlanish  yalpi  mahsulotining  95  foizdan  ortiqrog`i  davlatga  qarashli 

bo’lmagan  sektorga  to’g`ri  keldi.  Uy  joylarni  xususiylashtirish  jarayonida  ilgari 

davlat ixtiyorida bo’lgan bir milliondan ortiq kvartira yoki davlat uy-joy fondining 

95 foizdan ortiqrog`i fuqarolarning xususiy mulki bo’lib qoldi. 

Davlat  ijtimoiy  dasturida  belgilab  berilgan  ikkinchi  bosqich  1994-1995 

yillarga  to’g`ri  keldi.  Bu  bosqichda  ko’plab  o’rta  va  yirik  korxonalar  hissadorlik 

jamiyatlariga  aylantirildi  hamda  ularning  akstiyalari  respublika  qimmatbaho 

qog`ozlar bozorining asosini tashkil etdi. Davlat mulki hissadorlikka aylantirilishi 

bilan bir qatorda kichik xususiy biznes korxonalari qizg`in tashkil qilindi. 

Mulkni  davlat  tasarrufidan  chiqarishning  va  xususiylashtirishning  bu 

bosqichda ochiq turdagi akstionerlik jamiyatlarini vujudga keltirish, davlat mulkini 

tanlov  asosida  hamda  kim  oshdi  savdosida  sotish  amaliyotga  joriy  qilindi. 

Ko’chmas mulk va qimmatli qog`ozlar bozorining yangi muassasalari barpo etildi. 

Mulkni  davlat  tasarrufidan  chiqarish  va  xususiylashtirishdan  keladigan 

samara  ikki  yoqlama  tavsifga  ega.  Bir  tomondan,  u  aholining  bo’sh  turgan 

mablag`larini  o’ziga  jalb  qilib,  ularning  bozorga  taziyqini  pasaytiradi.  Ikkinchi 

tomondan,  yangi  mablag`larni  ishlab  chiqarishga  jalb  etish  va  tovar  ishlab 

chiqaruvchilar o’rtasida raqobatni yuzaga keltirish uchun sharoit yaratadi. Bu erda 

shuni  ta’kidlash  lozimki  xususiylashtirish  iqtisodiyotning  davlatga  qarashli 

bo’lmagan sektorini shakllantirishning yagona yo’li emas. Tashabbuskorlik asosida 

yakka  tartibdagi  xususiy  mulkchilikka  asoslangan,  shuningdek,  turli  xil 

kooperativlar,  shirkatlar,  ma’suliyati  cheklangan  jamiyatlar  ko’rinishidagi  kichik 

va o’rta korxonalarni tashkil qilish – ikkinchi qudratli jarayon hisoblanadi. 

Respublika  iqtisodiyoti  1996  yildan  boshlab  mulkni  davlat  tasarrufidan 

chiqarish va  xususiylashtirishning  uchinchi  bosqichiga  kirdi.  Bu  bosqich davrida 

(1996-1998  yillar)  xususiylashtirilmaydigan  ob’ektlar  ro’yxatiga  kirmagan  barcha 

ob’ekt va korxonalar (jami 3146 ta) davlat tasarrufidan chiqarildi.  

Xususiylashtirish  jarayonlarining  to’rtinchi  bosqichi  (1998-2002  yillar)  ning 

asosiy  vazifalari  sifatida  davlat  byudjetiga  xususiylashtirishdan  tushgan 

mablag`larni yo’naltirish, xususiylashtirilgan korxonalarga xorijiy investistiyalarni 




 

28 


jalb etish, boshqaruv samaradorligini oshirish va mulkchilik yangi munosabatlarini 

to’laqonli  amal  qilishi  uchun  sharoitlar  yaratish  tadbirlarini  amalga  oshirish 

belgilandi. 

O’zbekistonda 

davlat 

tasarrufidan 

chiqarish 

va 


xususiylashtirish 

jarayonlarining  hozirgi  -  beshinchi  bosqichi  O’zbekiston  Respublikasi 

Prezidentining  2003  yil  24  yanvardagi  «O’zbekiston  iqtisodiyotida  xususiy 

sektorning  ulushi  va  ahamiyatini  tubdan  oshirish  chora-tadbirlari  to’g`risida»gi 

Farmoni  bilan  bog`liq.  Mazkur  Farmon  yaqin  istiqbolda  yo’naltirilgan.  Iqtisodiy 

nochor  davlat  korxonalarini  davlat  tasarrufidan  chiqarish  va  xususiylashtirish 

jarayonini jadallashtirish, shuningdek, mazkur korxonalarni modernizastiyalash va 

barqaror  rivojlantirish  uchun  to’g`ridan-to’g`ri  investistiyalarni  jalb  etish 

maqsadida xususiylashtirilgan ob’ektlarga narx belgilashning samarali mexanizmi 

joriy  etildi.  Xususan,  xususiylashtirilgan  korxonalar  davlat  aktivlarining 

boshlang`ich narxlarini sekin-asta pasaytirib borish hamda davlat, iqtisodiy nochor 

korxonalarni  va  past  likvidli  ob’ektlarni  nol  darajadagi  xarid  qiymati  bo’yicha 

tanlov  asosida  investistiya  majburiyatlarini  qabul  qilish  sharti  bilan  investorlarga 

sotish tartiblari tasdiqlandi.

5

  

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



                                                 

5

  Валижонов  А.Р.  Особенности  современного  этапа  разгосударствления  и  приватизации.  –  Восемнадцатые 



Международные  Плехановские  чтения  «Реформирование  и  модернизация  национальной  экономики  – 

стратегический  курс  на  демократизацию  и  обновление  общества»:  Тезисы  докладов  профессорско-

преподавательского  состава  и  специалистов-практиков  (26  марта  2005г).  Выездная  сессия  в  г.Ташкенте.  – 

М.: изд-во РЭА, 2005, с.22-23. 




 

29 


Mamlakatimizdagi  davlat  korxonalarini  xususiylashtirishning  1995-2004 

yillardagi asosiy natijalarini 6-jadval orqali kuzatish mumkin.  

 


Download 0,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   42




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish