Microsoft Word 7-Ma'ruza. Yig'ish-payvandlash texnologik jarayonini ishlab chiqish

---

7-MA’RUZA 
Yig’ish-payvandlash texnologik jarayonlarini ishlab chiqish 
Reja: 
1.
Kuzovni yig’ish-payvandlash jarayonlarini yengillashtirish masalalari.
 
2.
Yig’ish-payvandlash texnologik jarayonining tarkibi. 
3.
Yig’ish-payvandlash texnologik jarayonini tuzish talablari. 
1.
 
Kuzovni yig’ish-payvandlash jarayonlarini yengillashtirish masalalari 
Avtomobil kuzovlarini tayyorlash texnologik jarayonini loyihalashdan oldin, 
ularni yig’ma birliklarga to’g’ri bo’laklash, yig’ish va payvandlash ketma-ketligini 
aniqlash, qayd qilish bazalarini tanlash kabi amallar bajariladi. 
Oxirgi paytda yig’ma birliklarni yiriklashtirish tendensiyasi kuzatilmoqda. 
Yirik yig’ma birliklarni tayyorlash texnologik jarayonini alohida operatsiyalarga 
ajratish payvandlash mashinalarining qurilmalari va moslamalari konstruksiyasini 
soddalashtirishni, payvandlashning eng ratsional usullarini tanlashni va 
payvandlash joylarining qulayligi yuqori bo’lishini ta’minlaydi. Har bir ish o’rnini 
maxsuslashtirish jihozdan maksimal to’liq foydalanishni, ishning yuqori 
samaradorligini va ishlab chiqarish maydonlarini tejashni ta’minlashi lozim. 
Yig’ma birlikni payvandlash hajmi katta bo’lganida, uni yig’ish jarayonida 
faqatgina konstruksiya bikrligini ta’minlash uchun yetarli bo’lgan nuqtalar qismi 
payvandlanadi. Qolgan nuqtalar esa qayd qilish moslamalarisiz payvandlanadi. 
Bunday birikmalarni payvandlashda ko’p elektrodli mashinalarda faqatgina ushlab 
turuvchi moslamalar qo’llaniladi. Payvand joylariga yetib borish osonlashadi va 
payvandlash ishlari samaradorligi yanada ortadi. 
Yalpi va yirik seriyali ishlab chiqarishda avtomobil kuzovi va kabinasini bir 
nechta asosiy yig’ma birliklarga ajratadilar. Masalan, zamonaviy yengil avtomobil 
kuzovi shunday to’rtta birikmadan tashkil topadi (1-rasm). Ba’zan, kuzov asosi, 

---

o’z navbatida uchta yoki ikkita qismga ajratiladi, masalan, oldingi qism (motor 
bo’limi), orqa qism va asosning o’zi. 
Kabinasi dvigatel ustida joylashgan, zamonaviy yuk avtomobillari uchun 
beshta asosiy yig’ma birlikning bo’lishi xarakterlidir (2-rasm); avtobus kuzovlari 
uchun ham bu holat tegishlidir. Kuzovlar tayyorlashni yakunlash uchun, ularga