V azir lig I a d h a m vaisov teri va tanosil

ham bog'liq.
M elanoma va uning darakchilarini aniqlash uchun terining barcha
y u za la rin i m u n ta za m k o 'z d a n kech irib turish ju d a zarurdir. Bu
ko'riklarda tananing orqa, beldan yuqori qismini, tizza-boldir, ayollarda
boshning soch qismi va tabiiy yoriqlar atrofi terilari (og'iz, anus, vulva)ni
diqqat bilan kuzatish zarur.
Mavjud pigmentli hosilalardan melanomaning 30 % i rivojlanadi, 70
% m elan om a esa k o'rin ish id an sog' terida p ayd o b o 'la d i. D astlab
ko'pchilik m elanom alar epidermis sohasidagina o'sib (radikal o'sish
bosqichi - preinvaziv davri), keyinchalik dermaga o'sib kiradi (vertikal
o'sish bosqichi - invaziv o'sish). Derm aning qon va limfa tomirlari
metastazlar tarqalish yo'Ilari bo'lib xizmat qiladi. O'smani hatto prein­
vaziv davridayoq rangiga qarab oson aniqlash mumkin. Bu rang odatda
m elanin ishlab chiqaruvchi atipik m elan otsitlarn in g proliferatsiyasi
hisobiga vujudga keladi. M elanomaning turli xil klinik ko'rinishlarida
p rogn oz radial o'sish b osqichining d a vo m iy ligiga b og'liq : bu davr
lentigo-m elanom ada bir necha yildan bir necha o'n yillargacha; yuza,
189

---

ta rq a -lu v ch a n m ela n o m a d a bir n ech a oy d an 2 y ilg a ch a ; tu gu n li
m elanom ada esa 6 oydan oshm aydi. Radial o'sish bosqichida o ‘sma
deyarli m etastaz hosil qilm aydi, shuning uchun ham k asallik ni shu
bosqichida aniqlash juda ham katta ahamiyatga egadir, bu bosqichda
o'sm aning qaliniigi 0,75 mm dan oshmaydi.
Yuza tarqaluvchi melanoma melanositar kelib chiqishiga ega bo'lgan,
yomon fe’lli o ‘smalar ichida eng k o‘p uchrovchi turi hisoblanadi. 0 ‘sma,
asosan, tananing yuqori, orqa sohalarida paydo b o‘lib, juda sekin, yillar