2- ma’ruza dunyo tillarning geneologik va morfologik tasnifi; tilshunoslikning bo`limlari reja

Geneologik tasnif
4
А.Нурмонов. Ўзбек тилшунослиги тарихи. “Ўзбекистон” нашриёти, Т.: 2002, 27-бет.

---

Geneologik (yun. 
shajara
degani) tasnifda tillarning kelib chiqishi, ya‟ni 
qarindoshligi asos qilib olinadi.
Dunyodagi tillar kеlib chiqishi, qarindoshligi, lug„aviy va grammatik jihatdan 
yaqinligiga qarab bir nеcha til oilalariga bo„linadi. Yer yuzida 20 dan ortiq til oilasi 
bor. Til oilalari 
bobo til
nomi bilan ataladi. Til oilalari o„z navbatida til 
turkumlariga bo„linadi. 
I. Hind-yеvropa oilasi
. 
hind turkumi:
hind, urdu, bеngal, panjob, gujarat va 
h.; 
eron turkumi:
fors, afg„on, osеtin, kurd, tojik va h.; 
slavyan turkumi:
rus, 
ukrain, bеlorus, chеx, slovak, polyak, sеrb, makеdon, bolgar, xorvat, slovеn; 
boltiq 
turkumi:
litva, latish, latgal; 
gеrman turkumi:
dat, shvеd, norvеg, island, ingliz, 
golland, nеmis, yangi yahudiy tili (idish); 
roman turkumi:
fransuz, provansal, 
italyan, ispan, portugal, rumin, moldovan tillari, o„lik lotin tili; 
kеlt turkumi:
irland, shotland, brеton, uels; 
anatoliy turkumi
(o„lik), 
tohar turkumi
(o„lik
). 
Grеk, alban, arman
tillari birorta turkumga mansub bo„lmasdan, shu til oilasiga 
kiradi. 
II. Turkiy tillar oilasiga quyidagi tillar kiradi (ular so‘zlashuvchi aholi 
miqdori tartibida berildi). 
Tirik tillar:
 
turk, o„zbek, ozarbayjon, qozoq, uyg„ur, 
qozon-tatar, turkman, chuvash, qirg„iz, boshqird, qumiq, yoqut, qoraqalpoq, tuva, 
qorachoy, balqar, xakas, no„g„oy, qoraim, qrim-tatar, oltoy, shor, gagauz, truxman, 
karagas.