Chizma 9 для Шарка indd

7.3-chizma.
7.4-chizma.

---

19
1. Qirqim qanday hosil bo‘ladi? U qanday belgilanadi?
2. Qirqimlar chizmalarda qanday joylashtiriladi?
Qirqim nima?
A. Faqat kesuvchi tekislikdagi detal tasviri.
B. Fikran tekislik bilan qirqilgan joy tasviri.
C. Faqat kesuvchi tekislikkacha bo‘lgan detal tasviri.
D. Tekislik bilan qirqilganda hosil bo‘ladigan kesim yuzasi bilan birga tekislik 
ortidagi detal qismi qo‘shib bajarilgan tasvir.
2-grafik ish. 
Qirqimlar.
1. o‘
qituvchining ko‘rsatmasiga muvofiq ish daftaringizga qirqimlarni qo‘l­
lab, amaliy mashq bajaring.
2. 7.4-chizma, 
A, B, C
larda berilgan detallardan birining ko‘rinishlarini 
2 : 1 masshtabda ko‘chirib chizing va qirqimini bajaring.
8-§. ODDIY QIRQIM VA UNING TURLARI
Detalning ichki tuzilishini aniqlash maqsadida bitta kesuvchi tekislik 
qo‘llanilsa, hosil bo‘lgan qirqim 
oddiy qirqim 
deyiladi. kesuvchi tekislik 
proyeksiya tekisliklaridan biriga parallel qilib o‘tkazilsa, qirqim o‘sha proyek-
siyalar tekisligida tasvirlanadi va o‘sha tekislik nomi bilan ataladi. Masalan, 
6.3-chizmada kesuvchi 
A 
tekislik 
V
ga parallel, ya’ni kesuvchi tekislik frontal 
proyeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lgani uchun 
frontal qirqim 
deb ataladi. 
kesuvchi tekislik gorizontal proyeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lsa, bunday 
qirqim 
gorizontal qirqim 
deb ataladi (7.1-chizmaga qarang).
Agar kesuvchi tekislik profil proyeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lsa, bu 
holatda 
profil qirqim
 
hosil bo‘ladi (7.2-chizma, 
b
).
 
Bunday qirqimlar