"Biofizikadan amaliy mashg’ulotlar" o’quv qo’llanmasi umumiy biofizika kursining fizikа-kimyo va elektrobiologiya bo’limlariga taаlluqli amaliy mashg’ulotlarning nazariy va amaliy masalalarni o’z ichiga oladi

Jadval. Natriy nitrat konsentratsiyasidan metgemoglobinning miqdoriy bog`lanishi. 
Namuna 
tartibi№ 
[NaNO
2
]
konsentratsiyasi 
D
630
D
630
/D
630
maks (u) 
lg y /1-y 
lg [NO
2
-
] 
1.
2.
3.
4.
5.
Ikkita bog`lanish grafigini tuzamiz: 
 
1. y o`qidan D
630
kattaligini, x o`qidan esa [NaNO2] konsentratsiyasitasvirlaymiz. 
2. y o`qidan logarifm y /1-y kattaligini, x o`qidan esa logarifm NO
2
konsentratsiyasi 
tasvirlaymiz. 
Oxirgi Xill grafigidan Xill koeffitsientini bu jarayonda dissotsiatsiya konstantasi bo`lib 
ko`rinadigan va nitrit ionini oksi Hbni bilan o`zaro ta`sirini aniqlaymiz. Modomiki, reaksiya 
sxemasiga binoan nitritning bitta molekulasi kislorodning bitta molekulasini siqib chiqarar ekan, 
olingan natijalar gemoglobinning kislorod bilan o`zaro ta`sirlashuv parametrlarini: 
gemoglobinning kislorodga yaqinligini va oksigenasiya jarayoni kooperativligini aks ettiradi,
degan taxmin qilishimiz mumkin. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

57 
ILOVALAR 
SHTRAUBE METODIGA BINOAN QURBAQA IZOLIRLANGAN YURAGI 
PREPARATINI TAYYORLASH 
 
Ish uchun zarur vositalar
: o`rtacha kattalikdagi jarroh qaychisi, uchlari egilgan kichik 
qaychi va anatomik pinset, uzun ninali shprits, orqa miya zondi, preparat taxtachasi, Shtraube 
kanyulyasi, ipak ip, sovuq qonli hayvonlar uchun ishlatiladigan Ringer eritmasi, qurbaqalar. 
Zond yordamida orqa miyasi buzilib, harakatsizlantirilgan qurbaqa preparat taxtachasiga 
chalqanchasiga yotqiziladi. Anatomik pinset bilan tananing ko`krak qismi ustidagi teri ko`tariladi 
va qaychi bilan qirqib tashlanadi. To`sh suyagining xanjarsimon o`simtasi pinset bilan ko`tarilib, 
o`sha joydan ko`krak oldi devori o`mrov suyaklari tomon qirqiladi va ko`krak bo`shlig`i ochib 
tashlanadi.Operatsiya bajarilayotganda, yurak atrofidagi tomirlarning qirqilib ketishidan ehtiyot 
bo`lish shart. So`ngra egik uchli kichik pinset uchiga siqib olingan ligatura yurak qorinchasi 
tagidan o`tkazilib, uning bir uchi yurak "jilovi"ga bog`lanadida, "jilov"distal qirqiladi. Yurak 
jilovini bu xilda ligaturaga olish yurakka kanyulya o`rnatishni osonlashtiradi. Navbatdagi 
ligaguralar aortaning o`ng va so`l tarmoqlari tagidan o`tkaziladi va so`l tarmoq tagidan 
o`tkazilgan ligaguraning ikki uchi chap qo`lga olinib, ko`tariladi va shu holatda tarmoq 
devoridan, o`ng qo`lga olingan egri qaychining uchi bilan qirqib, tirqish ochiladi. Mazkur tirqish 
orqali, aorta piyozchasi tomon Ringer eritmasi bilan to`ldirilgan Shtraube kanyulasining uchi 
kiritiladi. Yurak qorinchasining navbatdagi sistemasi davrida (bu davrda qorincha bilan aorta 
piyozchasi oralig`idagi ikki tabaqali klapan ochiq bo`ladi) yurak jiloviga bog`langan ligatura 
yordamida, yurak qorinchasiga aorta piyozchasi ichida turgan kanyulaning uchi to`g`rilanadi va 
qorincha tomon suriladi. Kanyulyaning uchki qismidagi suyuqlikning qon bilan bo`yalishi, 
kanyulya uchining yurak korinchasiga o`tganligidan darak beradi. Tarmoq tagidan o`tkazilgan 
ligatura bilan tomir devori kanyulya bo`yniga mahkam bog`lanadi va tomir distal qirqiladi. 
ligaturaning qolgan qoldiqlari ham qirqib tashlanadi. Kanyulya ichiga o`tgan va ivib qolgan qon 
laxtachalari shpritsga olingan Ringer eritmasi bilan yuvib tashlanadi. Aortaning o`ng tarmog`i 
tagiga o`tkazilgan ligatura bilan o`sha tarmoq mahkam bog`lanadi va tomir ligatura tugunidan 
distal qirqiladi. Keyin esa, jilovdagi ip orqali qorincha ko`tariladi va venoz sinusi bilan kavak 
venalar chegarasiga qo`yilgan ligatura yordamida, venoz sinusi tomirlardan ajratib bog`lanadi va 
tugundan distal holatda, kavak venalar va ligaturalar qoldiqlari qirqilib, kanyulaga bog`langan 
yurak preparati tanadan ajratib olinadi. Kanyulya ichidagi Ringer eritmasi shpritsdagi uning 
yangi porsichisi bilan almashtiriladi va kanyulya ichidagi uning 1/3 balandligiga to`g`ri 
keladigan miqdorda eritma qoldiriladi.
7-jadval