"Biofizikadan amaliy mashg’ulotlar" o’quv qo’llanmasi umumiy biofizika kursining fizikа-kimyo va elektrobiologiya bo’limlariga taаlluqli amaliy mashg’ulotlarning nazariy va amaliy masalalarni o’z ichiga oladi

 
 
I-Laboratoriya ishi 
Achitqi zamburug`ining elektroforetik tezligi va ζ- potensialini aniqlash 
 
Ish uchun zarur vositalar: mikroskop. Goryaev kamerasi, pleksiglass plastinkalar (10x5 va 
5x2), dori tabletkalaridan bo`shagan shisha yoki plastmassa idishchalar (4 dona), П-shaklidagi 
agarli sifonchalar (2 dona), figurali agarli sifonchalar (2 dona) misdan tayyorlanib, izolyasiyali 
simlarga ulangan sterjenchalar (2 dona), o`zgaruvchan tokni doimiy tokka aylantiruvchi 
to`g`rilagich, sekundomer, testr, filtr qog`oz, qaychi, mis sulfat va kaliy xloridning to`yingan 

---

48 
eritmalari, Mak Il`ven buferi, saxarozaning 8 % li eritmasi probirkalar, pipetkalar, shisha 
tayoqcha, achitqi zamburug`ining suspenziyasi. 
Mikroelektroforez kamerasinig yig`ish. 
Katta pleksiglass plastinkaning ikki chetiga 
tabletka qutichalari sig`adigan kattalikdagi ikkitadan teshigi bo`lgan kichik plastinkalar 
yopishtiriladi. Chuqurchalarga tabletka qutichalari joylashtirilib, ularnnng orqa qatordagi 
vositasiga mis sul`fat eritmasi quyildi. Oldingi qatordagi ikkita qutichaga esa kaliy xlorid 
eritmasi quyiladi. Orqa qatordagi qutichalar uchun mo`ljallangan probkalar orqali mis 
sterjenchalar va P-shaklidagi agarli sifonchalarning bir bandi o`tkazilib, mis sul`fat eritmalariga 
tushiriladi. P-shaklidagi sifonnchalarning ikkinchi bandlari oldingi qator qutichalari uchun 
mo`ljallangai probkalar orqali o`tkazilib, kaliy xlorid eritmalariga tushiriladi. O`sha 
probkalardagi ikkinchi teshiklar orqali esa figurali sifonlarning uzun bandlari o`tkazilib, kaliy 
xlorid eritmalariga batiriladi. Mazkur sifonchalarning kalta bandlari qutichalar joylashtirilgan 
kichik plastinkalar oralig`iga o`rnatilgan Goryaev kamerasining chetlariga keltirib qo`yiladi (15-
rasm). 
Mikroelektroforez moslamasini o`lchash ishlariga tayyorlash. Saxarozaning 8%li eritmasiga 
solib tayyorlab, qo`yilgan achitqi zamburug`i suspenziyasi bilan ho`llangan shisha tayoqcha, 
moslamaga joylashtirib qo`yilgan Goryaev kamerasining kataklar sohasiga tekkizib olinadi va 
Mak Ilven buferi yordamida suyultiriladi. Filtr qog`ozdan qirqib olingan qog`oz parchalari 
kameraga shunday joylishtiriladiki, natijada ularning bir chetlari setkalar sohasi chegarasiga 
tegib tursin. Qog`oz parchalari bufer eritma bilan yetarli darajada ho`llanadi va setkalar sohasi 
yopqich oynacha bilan yopiladi. Qog`oz parchalarining ochiq qolgan tomonlariga figurali 
sifonchalarning kalta bandlari tekkizilib, shu tarzda tayyorlangan qurilma mikroskopning 
predmet stolchasiga joylashtiriladi.