"Biofizikadan amaliy mashg’ulotlar" o’quv qo’llanmasi umumiy biofizika kursining fizikа-kimyo va elektrobiologiya bo’limlariga taаlluqli amaliy mashg’ulotlarning nazariy va amaliy masalalarni o’z ichiga oladi

 
I-laboratoriya ishi 
Xlorid kislota eritmalariaro kelib chiqadigan diffuzion potensiallar farqini o`lchash 
Ish uchun zarur vositalar
: millivoltmetr (pH-metr), qutblanmaydigan elektrodlar (2 
dona) va ular uchun mo`ljallangan shtativ, agarli (3 dona) va bo`sh (1dona) sifonlar, xlorid 
kislotaning asosiy-0,1 n eritmasi, 50 ml hajmga mo`ljallangan o`lchov silindri va stakanchalar (5 
dona), filtr qog`oz.
Maxsus ko`rsatma yordamida millivoltmetr bilan tanishib chiqilgach, asbob elektr 
tarmog`iga ulanadi va u qizib, o`z rejimiga tushib olguncha, (15 minut davomida) xlorid 

---

27 
kislotaning asosiy eritmasidan uning quyidagi suyultirilgan eritmalari-0,01, 0,001 va 0,0001 ni 
tayyorlab olinadi. O`lchash moslamasi 8-rasmda ko`rsatilgandek qilib yig`iladi, ya`ni xlorid 
kislotaning 0,1 n eritmasi qo`yilgan stakancha "a" holatda, 0,01 n eritma quyilgan stakancha esa 
"σ" holatga joylashtiriladi. Stakanchalardagi eritmalar dastlab sifonchalar vositasida 
elektrodlarning kontakt eritmalari bilan ulanadi. So`ngra stakanchalardagi xlorid kislota 
eritmalari boshqa bir agarli sifon (3) vositasida o`zaro ulanadi. Eritmalarning qutblik holatlariga 
mos ravishda ularga aloqador elektrodlar millivoltmetrning klemmalariga ulanib, eritmalararo 
kelib chiqqan potensiallar farqi o`lchanadi va yozib olinadi. O`lchash bajarilgach, 
stakanchalararo joylashtirilgan agarli sifon ishlatilayotgan eritmalarning biri bilan to`ldirilgan 
sifon (3) ga almashtiriladi va sistemadagi potensiallar farqi yana o`lchanadi. 
8-rasm. Xlorid kislotasining ikki xil eritmalariaro kelib chiqadigan diffuzion potensiyallar farqini o`lchashga 
mo`ljallangan qurilmaning chizmasi: 
1-kontakt eritmalar (kaliy xloridning to`yingan eritmalari) ga tushirilgan qutblanmaydigan elektrodlar,