"Biofizikadan amaliy mashg’ulotlar" o’quv qo’llanmasi umumiy biofizika kursining fizikа-kimyo va elektrobiologiya bo’limlariga taаlluqli amaliy mashg’ulotlarning nazariy va amaliy masalalarni o’z ichiga oladi

 
1-laboratoriya ishi 
Mitsella paydo bo`lishining kritik konsentratsiyasini konduktometrik usul yordamida 
aniqlash 
Ish uchun zarur vositalar
:
reoxordli ko`prikcha, elektr o`tkazuvchanlik o`lchash idishi, 
suvli termostat, natriyoleatning 0,1 m eritmasi, distillangan suv 50 ml hajmga mo`ljallangan 
o`lchov silindri. 
Elektr o`tkazuvchanlik idishiga (yacheykaga) tekshiriladigan eritmadan shunday bir 
hajmda quyilsinki, u yacheyka elektrodlarini reoxordli ko`prikchaning klemmalariga ulanadi va 
shu onning o`zidayoq yacheykadagi eritmaning elektr qarshiligi o`lchab olinadi. So`ngra pipetka 
yoki o`lchov silindri yordamida yacheykadagi eritmaning yarmi olinib, uning o`rniga shuncha 
hajmga ega distillangan suv quyiladi-da, eritmaning elektr qarshiligi yana o`lchanadi. Shu 
xildagi suyultirish va o`lchash ishlari 8 marta takrorlanib, qayd etilgan natijalar yozib boriladi va 
ular asosida tenglama yordamida eritmalarning solishtirma elektr o`tkazuvchanliklari hisoblab 
topiladi, ya`ni
ае
,
x
R
k

(1) 
bu yerdagi k-yacheyka doimiysi, R
x
-Omlarda ifodalangan, o`lchab olingan eritma qarshiligi. 
Yacheyka doimiysi k-ni aniqlash uchun ikki marta qayta kristallantirilgan kaliy xlorid 
tuzining aniq konsentratsiyali eritmasi tayyorlanib, reoxordli ko`prikchada uning qarshiligi 
o`lchanadi. Topilgan qarshilikni 
quyidagi 
tenglamaga 
qo`yib, 
yacheyka 
doimiysi 
hisoblanadi: 
0
0
R
аe
k

(2) 

---

25 
bu yerdagi R
0
-aniq konsentratsiyali kalsiy xlorid eritmasining qarshiligi, ae
0
-eritmaning berilgan 
haroratdagi qarshiligi bo`lib, kaliy xloridning 0,02 n eritmasi uchun 25˚C da u 0,002768 Om
-1
. 
sm
-1
ga teng.
O`lchash ishlari tamom bo`lgach qo`lga kiritilgan ma`lumotlar asosida, absiss o`qiga mol.l
-
1
larda ifodalangan eritma konsentratsiyalari, ordinata o`qiga esa, om-1.sm
-1
larda ifodalangan 
eritmalarning solishtirma qarshiliklari tushirilib, R-C bog`liqligini aks ettiruvchi grafik chiziladi. 
Grafikda hosil bo`lgan sinish bo`yicha unga mos keladigan oleat natriyning mitsella hosil qilish 
kritik konsentratsiyasi topiladi.